BATES
8

IAUKA PRZEZ CAŁE ŻYCIE: INTEGRACJA ROZUMOWANIA KLINICZNEGO...

luca. W niektórych częściach Azji należy z kolei przede wszystkim myśleć o zaka-eniu przywrą płucną. Jak mówi znane powiedzenie: jeżeli słyszysz tętent kopyt, ^odziewaj się koni, a nie zebr - rzecz jasna, o ile nie jesteś właśnie w ogrodzie zoo->gicznym.

rwa inne parametry statystyczne również są użyteczne klinicznie: statystyka K, iużąca do pomiaru zgodności między obserwatorami, oraz ilorazy prawdopodo-ieństwa. Studenci powinni zapoznać się z tymi koncepcjami, sięgając do odpo-żedniej literatury [12-14],

Iloraz prawdopodobieństwa (likelihood ratio - LR). Wyraża prawdopodobieństwo uzyskania danego wyniku testu lub obserwacji u osoby z danym stanem w porównaniu z prawdopodobieństwem uzyskania tego samego wyniku u osoby bez tego stanu, jeżeli wartość LR jest większa niż 1,0, dany wynik testu zwiększa prawdopodobieństwo choroby, natomiast w przypadku wartości LR poniżej 1,0 prawdopodobieństwo choroby ulega zmniejszeniu.

• Dodatni iloraz prawdopodobieństwa (LR+) =-^CZU^° '——

(I - swoistość)

• Ujemny iloraz prawdopodobieństwa (LR-) = ——

Współczynnik kappa (k) zgodności między obserwatorami

(.kappa measurement of interobsen/er agreement). Mierzy stopień zgodności oceny między obserwatorami w zakresie danej obserwacji klinicznej w stosunku do zgodności wynikającej wyłącznie z przypadku, analogicznie do współczynnika korelacji.

Konwencjonalnie przyjmowane przedziały wartości współczynnika k są następujące: mała zgodność, jeżeli k = 0,0-0,2; niewielka zgodność, jeżeli k = 0,2-0,4,- umiarkowana zgodność, jeżeli k = 0,4-0,6_; znaczna zgodność, jeżeli k = 0,8-1,0 [11].

Przykład: Iloraz prawdopodobieństwa krwawienia podpajęczy-nówkowego wynosi 10, jeżeli występuje sztywność karku, natomiast 0,4, jeżeli nie ma sztywności karku. Krwawienie podpajęczynówkowe jest więc 10 razy bardziej prawdopodobne, jeżeli występuje sztywność karku niż wtedy, kiedy nie ma tego objawu. Brak sztywności karku u pacjenta z krwawieniem podpajęczynówkowym zdarza się z prawdopodobieństwem stanowiącym 0,4 prawdopodobieństwa braku tego objawu u pacjenta bez krwawienia podpajęczynówkowego, czyli jest 2,5 razy mniej prawdopodobny (odwrotność 0,4) niż u pacjenta bez krwawienia podpajęczynówkowego.

Przykład: Dwóch klinicystów zgadza się w 89% przypadków, że u pacjenta występują migrenowe bóle głowy.

Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że czysto przypadkowej zgodności oceny można oczekiwać w 59% przypadków. Pozostała potencjalna zgodność niewynikająca z przypadku wynosi więc 100% - 59% = 41%, a rzeczywista zgodność niewynikająca z przypadku wynosi 89% - 59% = 30%. Współczynnik k zgodności między tymi obserwatorami jest równy 30%/41% = 0,73. Prawdopodobieństwo, że dwaj klinicyści zgodzą się co do występowania migrenowych bólów głowy, jest umiarkowanie duże.

koncepcje czułości i swoistości pomagają zarówno w gromadzeniu, jak i analizie da-:vch. Leżą one nawet u podłoża niektórych podstawowych strategii zbierania wywiadu. Pytania charakteryzujące się dużą czułością, jeżeli zostanie na nie udzielona : opowiedz twierdząca, mogą być szczególnie przydatne do przesiewowej oceny oraz tbierania danych przemawiających za określoną hipotezą. Na przykład pytanie, •_tCzv odczuwał Pan dyskomfort lub ból w klatce piersiowej?”, ma dużą czułość

MENTOWANIĘ WYNIKÓW BADANIA