Bez nazwy

6

6

wych w catym układzie obciążenia. Zawyżone odkształcenia, szczególnie w zakresie sprężystym, to wynik odkształceń nie tylko długości pomiarowej próbki, ale całej próbki łącznie z główkami, a także od-przemieszcze.nie    kształceń maszyny —

ściskanie słupów, zgina-

Rys I 2. Wykres rozciągania stali konstrukcyjnej w funkcji prze- nie poprzeczek, przemieszczenia szczęki    mieszczenia szczęk.

Właściwy wykres

rozciągania otrzymuje się, gdy wydłużenie bezwzględne AZ. długości pomiarowej początkowej próbki Z₀ mierzy s,ię za pomocą ekstensometru. Długość L₀ dla próbek okrągłych przyjmuje się jako krotność średnicy rZo- Norma przewiduje krotności p = 5 lub 10. Próbki takie nazywamy odpowiednio pięciokrotnymi lub dziesięciokrotnymi.

Rys. 1.3. Wykresy rozciągania różnych metali: 1 - stal narzędziowa zahartowana. 2 - stal sprężynowa, 3 - stal o podwyższonej wytrzymałości, 4 - stal konstrukcyjna. 5 - żeliwo szare

Otrzymane w ten sposób wykresy rozciągania dla różnych metali pokazano na rysunku 1.3. Wykresy te przedstawiono w -układzie (e,o), gdzie odkształcenie względne

	AL £= -, L0	(i.i)
naprężenie	U,|ł II b	(1.2)
gdzie: F - siła rozciągająca.	*->0

Sb ~ powierzchnia przekroju początkowego próbki wyznaczona, w przypadku próbek okrągłych, na podstawie średnicy d₀, będącej średnią arytmetyczną z sześciu pomiarów: w 3 miejscach na długości pomiarowej, w 2 wzajemnie prostopadłych kierunkach.

1.2. Wielkości wyznaczane w statycznej próbie rozciągania

Na rysunku 1.4a przedstawiono wykres rozciągania stali konstrukcyjnej, a na rysunku 1.4b początek tego wykresu z 50-krotnym powiększeniem odkształceń.

a)    b)

Rys. 1.4. Wykres rozciągania stali konstrukcyjnej: a) cały wykres, b) zakres odkształceń sprężystych i małych odkształceń plastycznych w 50-krotnym powiększeniu

Początek tych wykresów to charakterystyczna dla stali linia prosta - proporcjonalność sił i odkształceń - obszar stosowalności prawa Hooke'a

a = Ee, (1.3)