Mechanizmy odpowiedzi immunologicznej typu komórkowego.
Komórkowego odróżnieniu od odpowiedzi humoralnej, gdzie w fazie efektorowej biorą udział swoiste przeciwciała, w odpowiedzi
typu komórkowego w fazie efektorowej biorą udział limfocyty T i ich produkty. Typowymi reakcjami tego typu są:
1. Nadwrażliwość typu późnego- odgrywa ona główną rolę w zwalczaniu zakażeń pasożytami wewnątrzkomórkowymi, zwłaszcza namnażającymi się w makrofagach (Mycobacterium tuberculosis, czy Leischmania sp.). dochodzi wówczas do powstanie miejscowego odczynu zapalnego w miejscu wniknięcia antygenu do organizmu (naciekają miejscowo makrofagi i neutrofile, powstaje obrzęk i rumień). Przykładem jest powstawania odczynu skórnego po szczepieniach, np. gruźlicy. Inną reakcją jest nadwrażliwość kontaktowa, obserwowana wtedy, gdy organizm ulega ekspozycji na związki chemiczne, które łącząc się z białkami skóry tworzą neoantygeny- wynik podobny jak wcześniej.
2. Odpowiedź na nowotwór- podstawą odpowiedzi immunologicznej na nowotwór jest fakt, że komórki ulegające nowotworzeniu posiadają na swojej powierzchni swoiste antygeny różne od MHC, które są rozpoznawane przez układ immunologiczny. W reakcje przeciw nowotworom zaangażowane są:
• cytotoksyczne limfocyty T (Tc)- mechanizm rozpoznawania komórek nowotworowych przez limfocyty cytotoksyczne nie został jeszcze w pełni poznany, przypuszcza się, że jest to złożony proces, obejmujący kilka równoległych mechanizmów rozpoznawania, pomocnicze limfocyty Th- wydzielają mediatory aktywujące komórki NK. monocyty- mechanizm nie jest znany, komórki NK.
przeciwciała- mogą wspomagać zabijanie komórek nowotworowych działając jak opsoniny lub aktywując reakcje cytotoksyczności zależnej od przeciwciał. Z drugiej strony, mogą przeciwdziałać zabijaniu komórek nowotworowych, ponieważ łącząc się z powierzchnią takiej komórki mogą częściowo "maskować” obecność specyficznych, immunogennych determinant antygenowych nowotworów.
.:?] ira
PcpW/Scry "r'. •' ■. ł ..
. , . •. UArteWK)
J/
f/&****?
k-rniccyte T ■ wata
• >-. ' v •
; . v rmsiycnńcn
r
i.^jiiyzrlwW lorrpeiflrywjp Tpvi>f -pęcyt-^/iy v»-i3śv, ó« r-rr:'>* JżllŁ biwspiaawry wmi i-i^roticp; jirrtz purtwlr.?^ *«!«•>» T
/
I i
~.Voj.'.V.v .
cyk. iCl ic*x\\v<ii £■>
! ! I | Oz.YWtmii kvfl;Cu* Miiuya
1 •» wyryli ^ś»w>.v»:iW »j»
| Suitorych Srtecjłó*- T r t T T T r, .-s n.*n«rtcry Dft UMnr.ł
—^Patoortry
Pwir.łiy sMstot* iw.wywrtm^^i fccmćMK ;
f
Awutrt-K.t Klnnu
iHsiwijart*
WrfJidT rrło®ri#^ • kec^yk!|»w
w
kfck
UMtWwjtl
;.Ynll9llirU<; Hmkjijn tor; jętych riaoim^-,
Miuytd in:frvirvJog>crrs
r-nyn “jKtKYk.m
taitefcl*.
nnręr.łncciiąeya-i W. fPi9|^".
atftifcca
W tążeastitonĄ •«•* suwa wSswwjśń r.i»^
UFrMs«$etr«t :-:|i
Nkktoirt keolo:- rwmżs w 5>-!dvc^ua;a -niecyfyT ix>
w f^j.Ty.reeył. ftrttWsylyf
T
T yrff/ży
dVC«M!ll
ł
• -i&p/tfZA do irrfjjtry. hVok"i.
i
Znaczenie szczepień ochronnych
Reakcja na zakażenie przez wirusy
W zwalczaniu zakażeń wirusowych uczestniczy szereg mechanizmów obronnych. Ich wykorzystanie zależy od rodzaju zakażenia. Cykl życiowy wirusa rozpoczyna się od jego połączenia z powierzchnią komórki. Po wniknięciu do jej wnętrza wirus ulega replikacji, wykorzystując do tego aparat metaboliczny komórki. Cząsteczki wirusa uwalniane na zewnątrz zarażają kolejne komórki. Wirus może też przenosić się bezpośrednio z komórki do komórki, jeżeli kontaktują się one ze sobą. Niektóre wirusy mogą wbudować się w genom gospodarza i przebywać tam w stanie utajenia, aż do momentu, gdy okoliczności umożliwiają replikację.
Odpowiedź immunologiczna ma inny przebieg w zakażeniu ostrym i przewlekłym.
Zaangażowana jest zarówno odpowiedź humoralna, jak i komórkowa.
Rodzaj obrony zależy od właściwości biologicznych wirusa, drogi zakażenia i jego fazy. We wszystkich zakażeniach wirusowych dochodzi do zwiększonego wytwarzania interferonu gamma przez komórki zakażone lub przez limfocyty Th. Powoduje to aktywację makrofagów i komórek NK.
Jeżeli wirus dostaje się do organizmu poprzez błony śluzowe, dochodzi do jego interakcji z IgA. Opłaszczony wirus jest fagocytowany przez komórki żerne. Jeżeli wirus przedostał się przez pierwszą linię obrony i zadomowił się w komórce, zwalczanie go polega na zniszczeniu całej komórki. Jest to możliwe, ponieważ po zakażeniu na powierzchni komórki pojawiają się antygeny charakterystyczne dla wirusa.
Zakażenia wirusowe prowadza niekiedy do produkcji kompleksów immunologicznych (wirus-przeciwciało). Jeżeli kompleksy takie odłożą się w ścianach naczyń krwionośnych, dochodzi do rozwoju chorób autoimmunologicznych (klębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie tętnic).