Bismarck l p XIX w (20)

Jak z tego widać, obaj mężowie stanu rozumieli, że nie da się w pełni ujednolicić polityki zewnętrznej obu mocarstw. Ani Austro-Węgry nie mogły się w pełni solidaryzować z aspiracjami niemieckimi w stosunku do Francji, ani też Niemcy nie mogły się solidaryzować z aspiracjami bałkańskimi Austrii, co z powodu odnowienia się sprawy wschodniej, stawało się najważniejsze.

WYBUCH POWSTANIA W HERCEGOWINIE

Nie jest naszym celem dawać na tym miejscu szcze- V gółowego opisu przebiegu wypadków bałkańskich lat ■ 1875 -1878, ani też referować dokładnie akcji dyplo- ■ matycznej z tym związanej. Wypadki te mają ogromną 1 literaturę historyczną, która brała pod uwagę niemal ] każdy szczegół zarówno sytuacji na terenie powstania w Hercegowinie i Bośni, potem wybuchu nieudanej rewolty w Bułgarii i wreszcie przebiegu wojny rosyjsko--tureckiej 1877 -1878. Do tych szczegółów niewiele można by dodać. Naszym zadaniem będzie zorientowanie czytelnika o przebiegu tylko głównych wypadków ■zarówno na terenie międzynarodowym, jak i bałkańskim w tym celu, aby przedstawić to, co uważamy za ważne dla naszego ogólnego zagadnienia, sojuszu trzech cesarzy. Chodzi o to, aby przedstawić, czy i jak on w tych latach funkcjonował; będziemy się więc starali oświetlić, jakie były istotne stosunki między trzema mocarstwami, nie w szczegółach takiej czy innej akcji dyplomatycznej, ale w odniesieniu do zagadnień istotnych, ogólnych. Przy tej okazji zwrócimy uwagę na to, co mogło mieć związek ze sprawami polskimi, chociaż z góry trzeba zaznaczyć, że rola spraw polskich od czasu kryzysu dyplomatycznego związanego z alarmem wojennym wiosny 1875 r. znacznie zmalała. Jeśli poprzednio Bismarck sam często o sprawie polskiej przypominał swoim partnerom, to mógł się przekonać, ze argument ten stracił znaczenie w porównaniu z okresem przed zawarciem porozumienia trój cesarskiego,

169