BN0

XVIII WSPÓŁPRACA ZE ZWIĄZKIEM NAUCZYCIELSTWA POLSKIEGO

gdzie sprawował funkcję sekretarza redakcji. Po roku objął natomiast redakcję pisma dla dzieci «Płomyczek» oraz «Miesięczniką Literatury i Sztuki». W «Płomyczku» obok Czechowicza pracowała Wanda Wasilewska, a do stałych współpracowników należeli Henryk Ładosz i Edward Szymański. Również sam Czechowicz drukował w «Płomyczku» sporo utworów dla dzieci — wierszy i opowiadań, wiele z nich podpisywał kryptonimem JHC lub pseudonimem Henryk Zasławslu.

«Miesięcznik Literatury i Sztuki» stanowił próbę pisma litera-cko-artystycznego dla nauczycieli. Drukował przede wszystkim teksty pisarzy związanych równocześnie z pracą pedagogiczną oraz dawał reprodukcje grafiki i malarstwa nauczycieli-plastyków. Pismo starało się też informować o nowych zjawiskach w sztuce europejskiej, o życiu artystycznym prowincji, omawiało przede wszystkim książki autorów związanych z pracą nauczycielską lub tematycznie związane z pedagogiką.

Praca redakcyjna zajmowała Czechowiczowi bardzo wiele czasu, w niektórych okresach pochłaniała go całkowicie, dawała mu jednak stosunkowo wysokie dochody i stabilizację materialną. Sytuacja ta nie trwała jednak długo. Czechowicz został oskarżony o niemoralny tryb życia i homoseksualizm, w związku z czym musiał zre- u zygnować z pracy w ZNP i przez kilka miesięcy pozostawał be; i stałych zarobków^

Wspólny pokój. Czechowicz jeszcze w czasach lubelskich skupiał wokół siebie grupę młodych poetów i już wtedy zaczęto mówi< , i pisać o tzw. awangardzie lubelskiej. Po przeniesieniu się do War szawy Czechowicz umożliwia młodszym kolegom osiedlenie si '' w stolicy i patronuje ich poczynaniom literackim. W tzw. kręgi Czechowicza znajdowali się tacy poeci, jak Bronisław Ludwik Mi _Mchalski, Stanisław Piętak, Wacław Mrozowski, Wacław Iwaniuk, Jó zef Łobodowski, Władysław Podstawka, Henryk Domiński, Artu Rzeczycą. W spotkaniach i dyskusjach o poezji spotykali się u Cze chowicza prawie wszyscy poeci młodego pokolenia: Julian Przybo: Jerzy Zagórski, Jerzy Putrament, Jan Śpiewak, Lech Piwowar. B^ i

• . . i u•«Iy fala nowatorstwa artystycznego nieco opadała. Qd

■ u In mr wychodziła już «Zwrotnica», przestała ukazywać się

¹ ......., wygasły «Żagary». W tej sytuacji Czechowicz pragnął

• u m nowe centrum ruchu awangardowego. Jednym z pierw-ii | u n y.ynań w tym kierunku był:.Najazd Awangardy-na War-, , /organizowany przez Czechowicza w marcu “$934’ r. z u dziani ' /ulowych twórców poezji nowatorskiej. Sukces tej imprezy

In.i il Czechowicza do rozmyślań o nowym “piśmie awangardy, • i n /rde wszystkim do przywództwa awangardzie poetyckiej. Było o mr lylko pragnienie poety. Przez pewien czas przywództwo Cze-' ¹ u u /a w tzw. drugiej awangardzie nie ulegało dla jego kole-■ |)» piórze wątpliwości.

Na początku 1937 r. Czechowicz został sekretarzem redakcja M.lnika literackiego «Pion». jako wydawca pisma figurował Wiru Horzyca, ale linię pisma ustalał i przeprowadzał Czechowicz, i- przetrwał jednak w «Pionie» więcej niż rok; po jego opusz-11 i 11 otrzymał pracę w Polskom Radio i z tą instytucją pozostał u/.any do wybuchu wojny. jW kilka dni po rozpoczęciu działań "imnych Czechowicz z grupą dziennikarzy udaje się do Lublina I nn w czasie ciężkiego bombardowania ‘9~wrześ.nia 1939 r. ginie ■"I gruzami! narożnego domu przy zbiegu ulic Kościuszki i Kra-"wskie Przedmieście, w zakładzie fryzjerskim Ostrowskiej.

Według relacji Henryka Domińskiego, lublinianina, poety i dzień-I irza, który do Lublina przywędrował razem z Czechowiczem, gdy miiba wpadła do fryzjerni, on i towarzysze skoczyli pod ścianę i upali na ziemię — natomiast Czechowicz skoczył w przeciwnym kie-iiilui. W rezultacie eksplozji zginęło kilka osób i runął zakład.

• ź,(cy pod ścianą towarzysze Czechowicza ocaleli — po godzinie wy-i-bali się spod gruzów i wydostali ze zburzonego domu bez poważ-

■ j szych obrażeń.

W rezultacie akcji ratunkowej wydobyto spod gruzów strzęp ludzki, kieszeni którego znaleziono nie zniszczony słownik polsko-niemiecki napisem na pierwszej stronie: „własność Józefa Czechowicza”¹³.

^1:1 W. G r a 1 e w s k i, Nota biograficzna do: J. Czechowicz, irrsze wybrane, Warszawa 1955, s. 375.