CCF20081129095

to jednak, aby wyrównać wszelkie przeciwieństwa w ogólnych formach myśli i spacyfikować je siłą, za pomocą jakiegoś zniewalającego a priori. Przeciwnie, chodzi o to, by ustalić w danej praktyce dyskursy wnej miejsce, gdzie owe! opozycje się tworzą, określić postać, jaką przybierają, sto-' sunki, jakie je wiążą, i dziedzinę, którą rządzą.- Mówiąc krótko, chodzi -o pozostawienie wszystkich chropowatości dys- i kursu, a tym samym, o usunięcie motywu sprzeczności jed-! nako: zgubionej i odnalezionej, rozwiązanej i wciąż się odradzającej w niezróżnicowanej materii logosu.

Analiza archeologiczna indywidualizuje i opisuje formacje dyskursywne. Oznacza to, że musi je porównywać, przeciwstawiać je sobie wzajem, kiedy zjawiają się równocześnie, odróżniać od tych, które nie wpisują się w ten sam kalendarz, zestawiać — w tym, có dla nich swoiste — z praktykami nie dyskursywnymi, które je otaczają, służąc im za ogólne podłoże. Całkiem różna — także i tutaj — od opisów epistemologicznych lub „architektonicznych” badających wewnętrzną strukturę teorii, realizuje się ona zawsze w liczbie mnogiej: funkcjonuje na rozlicznych poziomach, biegnie przez luki i rozstępy, ma swóją dziedzinę tam, gdzie jednostki sąsiadują ze sobą, rozdzielają się, utrwalają swe zewnętrzne krawędzie, stają naprzeciw siebie i zarysowują między sobą puste przestrzenie. Kiedy zwraca się do jakiegoś szczególnego typu dyskursu (jak psychiatria w Histoire de la folie lub mśdyeyna w Naissance de la cliniąue), to w tym celu, aby ustalić, przez porównanie jego granice chronologiczne; w tym celu również, aby opisać — równocześnie i w korelacji z nim — pole instytucjonalne, zespół zdarzeń, praktyk, decyzji politycznych, łańcuch procesów ekonomicznych, w którym mieszczą się wahania demograficzne, techniki opieki zdrowotnej, zapotrzebowanie na siłę roboczą, różne poziomy bezrobocia itd. Ale może ona także wprowadzić, na zasadzie bocznego zbliżenia (jak w Les Mots et les choses), kilka odrębnych pozytywności, których współistniejące stany porównuje w danym okresie i które konfrontuje z innymi typami dyskursów, jakie zajęły ich miejsce w określonej epoce.

Jednakże wszystkie tego rodzaju analizy różnią się bardzo od łych, które zazwyczaj się praktykuje.

193

13 Archeologia wiedzy