* Ćwiczenie 64. Nastawianie i obserwacja fermentacji octowej Materiały: skórki jabłek, cukier.
Wykonanie badania. Skórki z jabłek umieścić w szklanym słoju, zalać je ciepłą « i-> i dodać 2-3 łyżeczki cukru. Słój przykryć szmatką i umieścić w ciepłym mlr|* (temperatura ok. 23 °C). Obserwować co kilka dni przez okres 2 tygodni. Noto*< w zeszycie zachodzące zmiany, takie jak: zmętnienie, powstanie błonki lub kożuii/l osad na dnie naczynia, zapach octu. Po 2 tygodniach określić smak i zapach znli'» Ponadto z otrzymanej zalewy wykonać barwiony preparat, przeprowadzić obserwm i mikroskopowe i narysować oglądany obraz.
Szkodliwe działanie bakterii octowych przejawia się w przcm, słach opartych na fermentacji alkoholowej. Ochrona przed nimi pi lega przede wszystkim na odcięciu dostępu powietrza do płynń« fermentacyjnych i produktów gotowych.
W gorzelnictwie, gdzie fermentacja jest krótkotrwała, natura In ochroną jest wydzielanie się C02, który jako gaz ciężki skupia się n powierzchni płynu. W browarnictwie ochroną jest niska temperatur' fermentacji i szczelne zamknięcie piwa nasyconego dwutlenkiem węi la. W winiarstwie prowadzi się fermentację w beczkach zamkniętyd odpowiednimi czopami. Bakterie octowe mogą wywoływać wici wad w gotowym piwie lub winie wywołując zmętnienie, kwaśnicnli zapach octu, kożuch na powierzchni. Mogą one także powodową psucie się marynat owocowych i warzywnych tworzą kożuch na powierzchni i obniżając kwasowość środowiska. Bakier octowe wywołują również zakłócenia w procesie technologicznyn produkcji drożdży piekarskich, ponieważ brzeczka melasowi* jest dobrym środowiskiem do ich rozwoju.
* Ćwiczenie 65. Zaoctowanie wina
Materiały: wino wytrawne po zaoctowaniu.
Wykonanie badania. Obserwować zmiany w winie notując takie cechy, jak: zmętnienli obecność kożuszka na powierzchni, zapach octu, kwaśny smak.
Bakterie propionowe należą do rodzaju Propionibacterium. Cha-i-i kl ery żują się one następującymi cechami:
w warunkach beztlenowych są to krótkie, drobne pałeczki (Htdobne do paciorkowców mlekowych;
w warunkach tlenowych lub w środowisku zakwaszonym przygnają kształt bardziej wydłużony, wykazując skłonność do przecho-||enia w formy nieprawidłowe (inwolucyjne); są względnymi beztlenowcami;
są mezofilami o optymalnej temperaturze rozwoju w granicach
1I> 35 ° C;
| - nie tworzą przetrwalników;
- są nieruchome;
- są Gram-dodatnie;
tworzą z mleczanów albo cukrów prostych kwas propionowy, milowy, dwutlenek węgla i wodę.
Bakterie te mają szczególne znaczenie w przemyśle mleczarskim w dojrzewaniu serów podpuszczkowych. Określone gatunki są używane do zakwasów stosowanych przy wyrobie sera ementalskiego. Ponadto bakterie propionowe towarzyszą bakteriom mlekowym w zakwasach chlebowych, a niekiedy też w kiszonkach.
Fermentację propionową wywołują bakterie propionowe z rodzaju Propionibacterium (p. 6.10).
Fermentacja ta jest beztlenowym rozkładem kwasu mlekowego (lub cukru) na kwas propionowy i kwas octowy z wydzieleniem dwutlenku węgla i wody. Przebieg fermentacji można przedstawić następującym sumarycznym równaniem:
3 CH3CHOH • COOH -► 2 CH3CH?COOH + CH3COOH +
kwas mlekowy kwas propionowy kwas octowy
+ C02 + H20 + wolna energia
Jak wynika z powyższego równania, stosunek kwasów: propiono-wego i octowego wynosi jak 2:1. Stosunek ten może też być inny,
7 - Mikrobiologia żywności 97