CCF20091108012

______ _vj m MiM«iV| III ii

pracownik. Może wspierać się asystentami lub sekretarkami, którzy często pomagali mu ukrywać niezdolność do pracy. A więc szef alkoholik może lepiej maskować' sit niż ludzie zatrudnieni w księgowości, magazynach czy przy taśmie produkcyjnej Szef alkoholik ma pewną dodatkową przewagę: nie można go tak łulwo zwolnić jak szeregowego pracownika. Prawdopodobnie zostaną podjęte próby zatrzymania go w pracy aż do emerytury. Chociaż kadra kierownicza docenia problem alkoholizmu u pracowników zatrudnionych w produkcji, z trudem rozpoznaje go w sąsiednim pokoju.

Leczenie alkoholików

Leczenie alkoholików sponsoruje wiele instytucji federalnych oraz przeszlu połowa wielkich korporacji w USA. Każdy dolar zainwestowany w leczenie zwraca się w postaci 20 dolarów - zmniejsza się absencja, obniżają się koszty opieki zdrowotnej, rośnie produktywność. Tego typu działania organizacji nazywa się niekiedy programami wspierania pracowników (employee assistance program - EAPs). Oferują one różnego typu pomoc dostosowaną do kłopotów pracownika, ale przedmiotem ich głównego zainteresowania jest alkohol i narkotyki.

Programy wspierania pracowników. Usługi różnego typu świadczone pracownikom z różnymi problemami, zwłaszcza osobom nadużywającym alkoholu i uzależnionym od narkotyków.

Nie wszyscy pracownicy chcą korzystać z usług świadczonych przez EAPs, niektórzy wolą rozwiązywać swe problemy w sposób bardziej prywatny (jeśli już w ogóle chcą to robić). Badania przeprowadzone na 1987 pracownikach w firmie telekomunikacyjnej pokazały, że gotowość skorzystania z pomocy organizacji zależy od kilku czynników, a przede wszystkim od: 1) oceny poufności, skuteczności i dostępności takiego programu, 2) przekonania, że najwyższa kadra kierownicza popiera leczenie (Milne & Roman, 1994). Ponownie widzimy znaczenie wspierania przez kadrę kierowniczą ważnych działań organizacyjnych oraz rolę oceny i odbioru tych działań przez pracowników. Bez względu na trafność pracowniczych ocen i przekonań, to one decydują o tym, czy skorzystać, wziąć udział lub też wdrożyć nowy program.

Pracodawca może silniej zmotywować uzależnionego pracownika do podjęcia leczenia niż rodzina czy przyjaciele: pracodawca daje nadzieję pozostania w pracy. Psychologowie i lekarze, którzy pracują z alkoholikami uważają, że obawa utraty pracy znaczy więcej niż groźby współmałżonka czy zagrożenie życia. Nieprzy-znawanie się do alkoholowego uzależnienia stanowi poważną przeszkodę w podjęciu leczenia. Kiedy ten sposób obrony zostaje zagrożony, zazwyczaj zwiększa się gotowość szukania czy przyjęcia pomocy.

Większość programów zwalczania alkoholizmu w środowisku pracy obejmuje itry kroki zalecane przez Krajową Radę ds. Alkoholizmu,

1.    Szkolenie kadry kierowniczej. Celem jesl przekonanie kadry, że alkoholizm uli Jesl problemem moralnym, ale medycznym i wymaga leczenia.

2.    Wczesne wykrywanie pracowników uzależnionych od alkoholu. Kadrę kierowniczą trzeba nauczyć wykrywania symptomów alkoholizmu, związanych / nim zachowań i zmian w poziomie wykonania zadań.

1. Kierowanie uzależnionych od alkoholu pracowników po pomoc. Niektóre III my w leczeniu alkoholizmu korzystają z własnych lekarzy i psychologów. W innych kieruje się pracowników do odpowiednich ośrodków i poradni. Większość linii udziela płatnego urlopu na czas trwania leczenia.

Skuteczność leczenia zwiększa włączenie uzależnionych pracowników do imip Anonimowych Alkoholików. W ten sposób członkowie grup poznają cli kiy leczenia bezpośrednio.

Istnieją pewne dowody, chociaż słabe, że wyleczeni alkoholicy stają się lepszymi pracownikami. Picie nie obniża już poziomu wykonywania zadań i byt może w pracę wkładany jest dodatkowy wysiłek, by nie zmarnować oslnlnicj Nzunsy utrzymania się w pracy. Jeśli nawet poziom wykonania zadań wyleczonego alkoholika nie poprawia się, to organizacja i tak pozyskuje doświadczonego pracownika, który bez leczenia musiałby z firmy odejść.

Narkotyki w miejscu pracy

Poważnym problemem jest branie narkotyków w miejscu pracy. Najczęściej pracownicy zażywają marihuanę, chociaż niekiedy także amfetaminę, opiaty, kokainę oraz PCP¹. Pracownicy mogą też w nadmiernych ilościach zażywać leki przepisywane na recepty, takie jak trankwilizatory, środki przeciwbólowe oraz pobudzające. Zdaniem psychologów z każdych dziesięciu pracowników (obecnych lub przyszłych) jeden zażywa lub będzie zażywał środki uzależniające. Narodowy Instytut ds. Uzależnień informuje, że uzależnienia najczęściej występują u ludzi młodych; wedle tych danych jedna trzecia pracowników w wieku 18-25 lat - a prawie jedna czwarta wszystkich pracowników - regularnie zażywa środki odurzające (Wright & Wright, 1993).

Chociaż uzależnienie od narkotyków i środków odurzających można wykryć na wszystkich szczeblach organizacyjnej hierarchii, to najczęściej występuje ono u wykwalifikowanych i częściowo wykwalifikowanych robotników, a najrzadziej u kadry kierowniczej i przedstawicieli wolnych zawodów. Uzależnienie od leków przepisywanych na recepty zdarza się częściej u osób w średnim wieku i starszych

A I I

1

PCP to fencyklidyna, która jest uważana za dziwny narkotyk, w Polsce prawie nieznany (objawy typowe dla wszystkich kategorii środków narkotycznych). Osoby pod wpływem PCP mogą być bliskie śpiączki, a w chwilę później niebezpiecznie agresywne. Efekty działania PCP są nieprzewidywalne, różne u poszczególnych osób i odmienne przy każdorazowym użyciu (przyp. dum.).