CCF20091116011

Żynniki biologiczne

Pracownicy zakładów przemysłu drzewnego (tartaków, wytwórni płyt pilśniowych i wiórowych, fabryk mebli, kombinatów celulozowo-papierniczych) są narażeni na drobnoustroje, szczególnie grzyby, występujące w dużych stężeniach w powietrzu strefy oddechowej, zwłaszcza w początkowych stadiach cyklu produkcyjnego (rys. 12-3). Pracownicy ci. podobnie jak cieśle i stolarze. wdychają pyl drzewny o właściwościach alergizujących i rakotwórczych (pył z tzw. drzew twardych).

123.4. Inne grupy zawodowe

Rybacy są narażeni na alergeny, toksyny i jady zwierząt morskich: gąbek, meduz, mszywiołów. żachw i ryb. Pracownikom zakładów przetwarzających mięso ryb i innych zwierząt morskich zagrażają chorobotwórcze alergeny białkowe pochodzące z małży, skorupiaków, kalmarów i mączki rybnej.

Wśród zatrudnionych w przemyśle biotechnologicznym znane są przypadki zawodowych uczuleń na enzymy proteolityczne Bacillus subńlis używane do wyrobu środków piorących, na toksyny Bacillus thuringiensis stosowane jako bioinsekty-cyd oraz na grzyby Aspergillus niger używane do produkcji kwasu cytrynowego.

Pracownicy przemysłu farmaceutycznego wdychają sproszkowane substancje roślinne i zwierzęce (głównie enzymy) o działaniu alergizującym oraz toksyczne związki roślinne, głównie alkaloidy i glikozydy.

W zakładach przemysłu tekstylnego przerabiających surowce roślinne (bawełna. len, konopie) pracownicy są narażeni na immunotoksyczne substancje pochodzenia drobnoustrojowego (endotoksyny, glukany) i roślinnego (taniny). Zatrudnieni w zakładach tekstylnych, przerabiających wełnę i jedwab, wdychają alergeny pochodzenia zwierzęcego.

Górnicy są narażeni na wdychanie toksynotwórczych grzybów rozwijających się na drewnianych stemplach, a także na zakażenia grzybami-dermatofitami.

Spawacze używający w pracy kalafonii (produktu destylacji żywicy sosny) wdychają pary tej substancji, co jest częstą przyczyną astmy.

W zakładach przemysłu maszynowego pracownikom zagrażają endotoksyny i alergeny bakterii Gram-ujemnych, które rozwijają się obficie w zużytych olejach i emulsjach olejowo-wodnych, używanych do chłodzenia i smarowania maszyn.

Zatrudnieni w drukarniach i innych zakładach, w których powietrze musi być nawilżane, są narażeni na wdychanie alergizujących i/lub toksycznych drobnoustrojów rozwijających się w zbiornikach klimatyzacyjnych.

Kontakt zawodowy ze ściekami i odpadami wiąże się z narażeniem na wdychi-wanie alergenów i toksyn wytwarzanych przez grzyby pleśniowe, termofilne promieniowce i bakterie Gram-ujemne (C.S. Clark, 1987; J. Dutkiewicz i inni, 1992).

Konserwatorzy zabytków, bibliotekarze i archiwiści są narażeni na kontakt z alergizującymi i toksynotwórczymi bakteriami i pleśniami, które mogą się obficie rozwijać na zawilgoconych, starych książkach, rzeźbach, obrazach i murach.

Zapalenie skóry wywołane alergenami kontaktowymi pochodzenia roślinnego i zwierzęcego jest przypadłością kucharzy i sprzedawców produktów spożywczych (E. Rudzki, 1986).

Fryzjerzy i kosmetyczki są narażeni na grzyby-dermatofity pochodzenia ludzkiego i alergeny wziewne znajdujące się w ludzkim naskórku, włosach i pyle z paznokci.