CCF20091123032

166

Bardzo , ... 1 2 3 niskie	4 5 6	7	8	9 10	Bardzo , , ii wysokie
Karta respondenta:
BARDZO	KARTA 0 4 5 6	7	8	9 10	BARDZO WYSOKIE

Socjologowie - zwłaszcza na Zachodzie - częściej niż w Polsce posługują się w czasie wywiadów jeszcze innego typu kartami respondentów i technikami niż opisane powyżej [I3j. Tak np, w jednjm z amerykańskich badań medycznych pokazywano respondentom rysunek człowieka z zaznaczonym sercem, płucami itp. w tym celu, aby badany mógł ankieterowi wskazać miejsce odczuwania ewentualnego bólu. Również i w Polsce w niektórych badaniach np. nad prestiżem zawodów prowadzonych przez A. Sarapatę, był praktykowany z dobrym skutkiem jeszcze inny rodzaj kart respondentów. Polegał on na przygotowaniu małych karteczek z wypisanymi na nich nazwami różnych zawodów - które respondenci mieli układać według hierarchii, prestiżu czy szacunku społecznego, jakim ich zdaniem cieszą się poszczególne zawody.

Jak stwierdzono w różnych pilotażach, respondenci na ogół chętnie aprobują różnego rodzaju karty i związane z nimi sposoby odpowiadania na pytania; czasami traktują to jako pewnego rodzaju układankę czy zabawę. Zwłaszcza, jeśli wywiąd„icat-długi_oodanle karty przerywa^ jego monotonię i wprowadza nowe, wizualne elementy do prowadzonej rozmowy. Jednocześnie zmusza to badanych do zastanawiania się i nie udzielania odpowiedzi na "chybił trafił". Zdarza się jednak, że pewna część odpowiadających - są to najczęściej ludzie starsi, ałabo widzący, osoby, którym czytanie sprawia trudność itp. - nie chce korzystać z kart respondenta. Ankieterzy powinni wówczas pytanie wraz z kafeterią odczytać i zapisać odpowiedź.

d^kpwjęh^oi^ą^

Podpis^anije _w^rwiadów^__oświadczeni_a ^nki^eró^^Jkarte Jnformacjrjna_

Formy kontroli pracy ankieterów mogą być bardzo różnorodne [96].

Do najprostszych z nich i takich, które może zastosować każdy badacz w swoich badaniach, należy zamieszczenie na końcu każdego kwestionariusza kilku uwag przeznaczonych dla ankieterów. Po ostatnim pytaniu powinna zatem znaleźć się następująca instrukcja: "PO ZAKOŃCZENIU WYWIADU, NAJLEPIEJ JESZCZE PRZY RESPONDENCIE, PRZECZYTAĆ UWAŻNIE PYTANIA I ODPOWIEDZI, SPRAWDZIĆ CZY NIE MA OPUSZCZEŃ I EWENTUALNIE UZUPEŁNIĆ ZADAJAC RESPONDENTOWI ODPOWIEDNIE DODATKOWE PYTANIA".

Na samym końcu ostatniej strony każdego kwestionariusza winno być także wydrukowane następujące oświadczenie:

Oświadczam, że wywiad przeprowadziłem osobiście i ze wskazanym mi respondentem.

Podpis ankietera /czytelny/

Data ...............

Oświadczenie to jest bardzo ważne ze względu ha zdarzające się niestety fałszerstwa ankieterskie. Ankieter, który własnym podpisem poświadczył, że wywiad przeprowadził osobiście i z wyznaczonym mu respondentem, przyłapany w czasie kontroli na oszustwie - może zostać pociągnięty do odpowiedzialności prawnej,

, Końcowa część kwestionariusza przeznaczona jest zatem dla ankietera: powinno się tam znajdować przypomnienie o sprawdzeniu, jeszcze przy respondencie, czy wszystkie pytania zostały zadane, a odpowiedzi zapisane oraz podpis ankietera pod oświadczeniem o osobistym przeprowadzeniu wywiadu z wylosowanym respondentem. Ponadto, niezależnie od tego, czy dany badacz uważa za celowe załączenie ankiety do ankietera czy też nie - na końcu ewentualnie na początku każdego kwestionariusza muszą znaleźć się następujące informacje:

umer kwestionariusza.

//nazwisko ankietera.