B

■ V I;

PODSTAWOWE DANE TECHNICZNE
Masa	- 4,33 tony
Dtugość	- 3,84 m
Szerokość	- 2,08 m
Wysokość	-1,75 m
Prześwit	- 0,32 m
Prędkość maksymalna	- 55 km/h
Zasięg po drodze (w terenie)	- 450 (240) km
Pokonywane przeszkody: wzniesienia 38 stopni, rowy szerokości 160-170 cm, brody głębokości 70 cm.
Załoga	- 2 ludzi
Napęd	- 6-cylindrowy silnik gaźnikowy PZInż.- 425
	o mocy 95 KM
Uzbrojenie (przewidywane)	- jedno działko
	kai. 20 mm
	i karabin maszynowy kal. 7,92 mm

POLSKI

Opracowanie:

PAWEŁ

MISTEWICZ

latach trzydziestych podstawowym sprzętem broni pancernej w Polsce byty czołgi rozpoznawcze (tankietki) TK-3 i TKS. Te niewielkie pojazdy uzbrojone tylko w jeden karabin maszynowy nie stanowiły większej wartości bojowej w okresie zbliżającej się wojny. Stąd też w 1935 roku podjęto decyzję o unowocześnieniu polskiego sprzętu pancernego poprzez wprowadzenie na uzbrojenie nowych pojazdów. Państwowym Zakładom Inżynieryjnym zlecono wówczas opracowanie dwóch projektów - czołgu pływającego (PZInż.-130) i rozpoznawczego (PZInż. -140). Konstrukcję nowego, 4-tonowego czołgu rozpoznawczego opracował inż. Habich.

W grudniu 1936 roku gotowa już była dokumentacja, na bazie której przystąpiono do budowy prototypu. Nowy pojazd zaprojektowano w oparciu o najlepsze rozwiązania podpatrzone w podobnych konstrukcjach zagranicznych, Czołg 4 TP (4-tonowy. polski) odznaczał się oryginalnym zawieszeniem i zupełnie nowym silnikiem opracowanym w PZInż. przez inż. Jana Wernera i Jerzego Dowkontta. Konstrukcja wieży była zbliżona do tej stosowanej w czołgach lekkich 7 TP lecz o mniejszych wymiarach. Przewidywane uzbrojenie miało stanowić automatyczne działko kał. 20 mm i sprzężony z nim karabin maszynowy kal. 7,92 mm. Rozważano także możliwość uzbrojenia pojazdu w armatę kal. 37 mm lub miotacz ognia. Ostatecznie jednak zdecydowano się na pierwotny wariant, to jest wieżę dostosowaną do instalacji 20-milimetrowego działka.

W sierpniu 1937 roku nieuzbrojony prototyp przekazano wojsku celem sprawdzenia przydatności czołgu i przeprowadzenia jazd próbnych. Po jesiennych próbach prototyp wrócił do PZInż. gdzie usunięto drobne usterki i wprowadzono kilka zmian konstrukcyjnych. W maju 1938 roku prototyp czołgu PZInż. -140 przeszedł kolejne jazdy próbne, po których wydano na jego temat pochlebną opinię. Uznano, że nowy czołg jest nowoczesny i nadaje się po dalszych usprawnieniach do produkcji seryjnej, W planie rozwoju polskiej broni pancernej przeznaczonym do realizacji w latach 1937-42 przewidywano między innymi zastąpienie tankietek TK-3 i TKS czołgami rozpoznawczymi 4 TP w ilości 480 szt Do tego już wprawdzie nie doszło, na co wpływ miały niezbyt trafne decyzje Sztabu Głównego i później wybuch wojny. Ostatnie próby prototypu czołgu 4 TP miały miejsce w maju 1939 roku. Do tego czasu czołg przejechał ponad 4300 km bez poważniejszych awarii.

Uwagi wstępne

Model kartonowy czołgu rozpoznawczego 4 TP został opracowany w skali 1: 25. Należy do stosunkowo łatwych w budowie i można go polecić mniej doświadczonym modelarzom. Najbardziej skomplikowanym i pracochłonnym etapem budowy jest montaż układu jezdnego. Tu należy szczególnie zwrócić uwagę na dokładność w wycinaniu poszczególnych części tak, aby efekt końcowy był odpowiednio satysfakcjonujący. Przed przystąpieniem do budowy modelu należy zapoznać się z treścią opisu montażu i zawartymi tu rysunkami. Z narzędzi i materiałów potrzebne nam będą: nożyczki, nożyk modelarski (do wycinania części), linijka, klej (Wikol, Hermol itp.), papier ścierny lub pilnik (do szlifowania części), tektura

0 grubości 1 mm. drut o średnicy 0,5-1.0 mm, czarny tusz kreślarski i farbki (do retuszy kolorystycznych).

Opis budowy

Kadfub (Rys. 1 i 2)

Montaż modelu rozpoczniemy od budowy kadłuba. Najpierw wykonamy jego szkielet wykorzystując do tego celu części od A1 do A7. Wszystkie te elementy podklejamy tekturą 1 mm i wycinamy. Cz. A1L

1 A1P łączymy wręgami poprzecznymi A3. Od dołu doklejamy cz. A2, zaś od góry cz. A4. Przód kadłuba montujemy z cz. A5 i A6. Z tylu doklejamy cz. A7. Gotowy kadłub oklejamy cz. 1 (góra) i cz, 2 (dół). Lewy bok tworzymy z cz. 3L i 4L (po uprzednim zagięciu błotników), które sklejamy ze sobą i mocujemy do szkieletu kadłuba. Podobnie postępujemy z prawym bokiem -cz. 3P i 4R Krawędź błotnika (cz. 4L i 4P) możemy lekko zagiąć ku dołowi. Gotowy kadłub uzupełniamy cz. 5L, 5P 6L i 6P (z przodu modelu) oraz cz. 7L i 7P (z tylu). Cz. 8L podklejamy tekturą i oklejamy po obwodzie paskiem 8a. Tak przygotowany element mocujemy z tylu kadłuba do cz. 3L i cz. 1. Analogicznie postępujemy z symetrycznie ustawionym elementem wykonanym z cz. 8P i 8a. Do cz. 3L i 3P doklejamy w oznaczonym miejscu cz. 9, a do niej wzmocnioną tekturą 1 mm cz. 10.

Dla górnej części kadłuba wykonujemy oddzielny szkielet z cz. B1-B6. Elementy te po podklejeniu tekturą sklejamy ze sobą w następującej kolejności. Do cz. B1 (w której uprzednio wycinamy w zaznaczonym miejscu otwór) przyklejamy cz. B2 i B3. Następnie doklejamy cz. B5, a do nich cz. B4. Na koniec od dołu mocujemy cz. B6. Gotowy szkielet mocujemy od góry do wykonanego wcześniej kadłuba. Teraz przyklejamy uformowaną cz. 12 oraz uzupełniające części 12a i 12b.

Od razu możemy zainstalować kilka części wyposażenia. Z tylu kadłuba do cz. 1 doklejamy właz (cz. 11) wraz z zawiasami (cz. 11 a), który uzupełniamy wykonanym z drutu 0,5 mm uchwytem (cz. X2). Z przodu na styku cz. 12 i cz. 1 mocujemy w oznaczonych miejscach zawiasy - cz. 12c. Powyżej, do cz. 12 doklejamy cz. 13 razem z zawiasami - cz. 13a. Z tylu mocujemy ramkę - cz. 14. Z prawej strony kadłuba instalujemy element wykonany z uformowanej cz. 33. doklejonych od wewnątrz pod kątem 45 stopni pasków 33a (żaluzje) i przyklejonej od dołu cz. 33b. Całość montażu kadłuba ilustrują rysunki 1 i 2.

Wieża (Rys. 2)

Wieżę czołgu tworzymy ze szkieletu. Potrzebne nam będą podklejone tekturą cz. C1, C2, C3 i C4. Z nich według rysunku budujemy szkielet, który oklejamy cz. 15 (bok wieży), 15a (góra) i 15b (dół). Do cz. 15b przyklejamy podklejoną tekturą

Dokończenie na sir. 7-fe-

MAŁY MODELARZ