CCF20110330029

Oświetlenie

Oświetlenie stanowisk powinno mieć możliwie stałe natężenie, stwarza- -jące uczucie wygody przy ocenie. Światło powinno być odpowiednio jasne,Jj lecz nie rażące dla oceniającego, zaś rodzaj światła powinien być możliwie d zbliżony do światła dziennego.

Stałe natężenie światła łatwo można zapewnić przy oświetleniu sztucz- j nym, dlatego w większości pracowni sensorycznych rezygnuje się ze świat- J§ ła dziennego, tym bardziej, że stwarza to większą swobodę usytuowania i rozplanowania pracowni. Jako oświetlenie stosuje się zwykle lampy światła białego o spektrum zbliżonym do światła dziennego i natężeniu w granicach ;'l 250 - 500 lx, równomiernie oświetlające blat roboczy stanowiska przez matowy filtr z wysokości około 1 m. Jeśli w pomieszczeniu do ocen korzysta się J ze światła dziennego, należy starać się, aby okno miało wystawę północną J lub zbliżoną do północnej, co zapobiega nadmiernym wahaniom natężenia | światła (a także temperatury pomieszczenia).

Przy niektórych ocenach celowe jest ukrycie różnic w barwie pomiędzy 1 próbkami po to, aby skupić uwagę oceniających na innych niż barwa cechach | jakościowych. Stosuje się wtedy tzw. światło kryjące - lampy o stosunkowo •» słabym natężeniu światła z filtrami barwnymi, odpowiednio dostosowanymi: do ocenianych produktów. Najczęściej stosowane jest światło kryjące czerwone i żółte, a niekiedy również zielone (fot. 4.3).    j

g-s    ,v,-. ;i

Fot. 4.3. Oświetlenie indywidualnego stanowiska oceny, składające się z lampy światła bią|j łego oraz trzech lamp kolorowych, kryjących różnice intensywności barwy próbeK Zdjęcie: wykonanie własne

nikanie czynników dystrakcyjnych SSjjlp Jak' już wspomniano, hałas, rozmowy, telefony, a także obce zapachy itanowią czynniki odwracające uwagę oceniających od wykonywanego za-ania, przeszkadzają w koncentracji i zwiększają prawdopodobieństwo nie-ókładnej lub błędnej oceny. Dlatego ich kontrola i usuwanie są istotnymi pgSzynnikami zapewnienia poprawności ocen.

SHijg! Zapewnienie ciszy i spokoju w trakcie wykonywania ocen osiąga się |||f3woma sposobami: odpowiednim usytuowaniem pracowni sensorycznej, ||p; możliwie z dala od miejsc szczególnie ruchliwych i o dużym natężeniu w po-Mbliżu rozmów, telefonów lub hałasów związanych z produkcją oraz drogą dzolacji dźwiękowej ścian i drzwi pracowni. Celowe jest wykorzystanie obu łtych sposobów.

Pomieszczenie do przeprowadzania ocen sensorycznych powinno być utrzymane w stanie wolnym od postronnych zapachów. Stopień dopuszczalnej tolerancji od idealnej bezwonności zależy od przedmiotu i rodzaju oceny. Tam, gdzie próbki charakteryzują się silnym i specyficznym zapachem (np. i przy ocenie serów dojrzewających lub podobnych produktów), stopień tolerancji od idealnej bezwonności może być znacznie większy, bez istotnego szczerbku w dokładności oceny. Bezwonność pomieszczeń do ocen osiąga jsię przez stosowanie do ich wykończenia materiałów bezwonnych (np. odpowiednich wykładzin, płyt laminowanych, farb) oraz przez unikanie stoso-IggWunia środków do utrzymania czystości o silnym zapachu. Istotnym czyn-Ifflfńikiem osiągnięcia bezwonności pomieszczeń do ocen sensorycznych jest

■^“'również skuteczna wentylacja lub klimatyzacja. Urządzenia klimatyzacyjne p regulowanej, stosownie do potrzeb, liczbie wymian powietrza z regulacją temperatury oraz wilgotności powietrza, zaopatrzone w odpowiednie filtry, |||gśtanowią skuteczny środek do utrzymania warunku „pomieszczenie wolne ||pfod zapachów".

'"Mfe Źródłem postronnych, niepożądanych zapachów w pomieszczeniu Ufcio ocen mogą być także zapachy przenikające z pomieszczenia, w którym rży goto wuje się próbki. Zapachy przenikają szczególnie tam, gdzie niezbędna jest obróbka cieplna próbek podczas przygotowania ich do analizy. Intensywność oraz „uporczywość" zapachów zależy oczywiście od charakteru produktów i rodzaju obróbki termicznej. Zapewnienie absolutnie szczel-tej izolacji pomieszczenia do ocen od otoczenia jest praktycznie trudne do sięgnięcia, dlatego skutecznym sposobem zabezpieczenia przed obcymi zapachami jest utrzymanie w nim stałego lekkiego nadciśnienia. Można je zyskać stosunkowo łatwo przy odpowiednim dobraniu wydajności wenty-Pltorów nawiewnych i wywiewnych. Należy także pamiętać, że same próbki do oceny o silnym zamachu mogą pozostawiać go w pomieszczeniach do cen. Jedyną drogą unik,dęcia tego rodzaju zanieczyszczeń zapachowych jest jrzestrzeganie zasady, aby próbki przebywały w pc iszczeniu do ocen tyl-o przez niezbędny przeciąg czasu i były natychmias. po ocenie usuwane.

95