CCF20120108011

B. Altej-nacje spółgłoskowe

§ 24. Alteraacje .spółgłoskowe układają się : w kilka podstawowych serii. Bp najważniejszych należy tu wymiana.

spółgłoski twarde i spółgłoski miękkie Spółgłoski wargowe twarde wymieniają się w określonych pozycjach na wargowe miękkie, por.s

£	5	e £	•	stop-	; Btop-e
b	m	i	l	zemb-	; zernS-e
f	*	f	S	raf- s	i-ef-e
V	;	V	2	nov- :	nov-i
m	;	XQ	:•	sam'- i	sam-i

Spółgłoski przedniojęzykowe zębowe wymieniają się na środkowoję-zykowe, por. 2    ,

i. -    * kot- s koć-e

d : ^    ; pogod- ; pogoź-e

s, s ś_ - s pas- : pa3-e b i | .i Francuz- : Frańcuź-i n. s ń ; źelon- s źglgń-i.    • , ■

W pewnych 'pozycjach t, d wymieniąją się;na środkowojęzykowe szczelinowe, e. nie zwarioszczelinowe,. por.;    r

t s _£ s plot- 5 plea-ć

-4*    r *

a. s s. s voa- s \r&s~c

Spółgłoska ■wyjątkowo wymienia się na por. ; kukuriz,- s kukuriź- sn-i

Spółgłoski dziąałowe a i j rzadko bywają zastępowane przez środkowo językowe £ i £,, por. s    •

S : ś i na§- ; naś-i. mis- s miś-i Ź. ⁵ Ś » dłuż- s fluź-i

Wreszcie czasami zdarza aię, że spółgłoski tylnojęzykowe twarde alternują ze spółgłoskami środkowojęzykowymi, por.?

ję l £ s mńiot- ; mńiś-i. guux- : Kuuś-i wyjątkowo też;    ®

k : £ ’ lekTk- ; leć-utk-i •£ i £    : papug- i papuź-i

§ 25. Hiekiedy spółgłoski tylnojęzykowe twarde k, £ wymieniają się na spółgłoski fonologięznie. miękkie £, £, por. s k s i i rok- s roź-em '    £• k ⁵ 3£2&- ^s drpg-ego

Ma uwagę zasługuje tu fakt, że w morfemach zakończonych na inne spółgłoski twarde w takich samych pozycjach nie zachodzi żądna ci-ternacja,-por.:

rok- ; roń-em, ale dom- j dom~em. sad- 5 sad-em itfi. dróg- i drog-ego. ale gam- ; garn-ego, ot- ; ov-ego itd.

Bak więc k, £ pojawiają się w tych pozycjach, w których w innych morfemach są zachowane bsz zmiany spółgłoski twarde. £ punktu widzenia funkcji możemy określić je jako funkcjonalnie twardo. Omówioną tu oboczność nazwiemy alternac.ia spółgłosek twardych do fMnkc.1ona3-r.ie twardych. Alterzsacja taka zachodzi . przed końcówkami zaczynający-. mi się na e /a ile ocayyileie w określonych warunkach k₅ g tę. a wymieniają się na e, j/ oprócz końcówki -©_ biernika 1. pojeń, rzeczowników żeńskich realizowanej jednak w odmianie oficjalnej polszczyzny fakultatywnie, w postaci -e. W’ odmianie taj zastępowani® k, £ prac k, £ ma. charakter automatyczny a gdyż zachodzi stawsas przed e> iks granicy tałędzymorfemowej /por.§8 c/«

§26. Spółgłoski tylnojęzykowe k_s£, s mogą w określonych’ warunkach wymieniać się na. spółgłoski fpńologicznie twarde’— zębowe s, z i dziąsłoive 5_, ii, S_. Nasuwa się tu pytanie, jaka jest wartość funkcjonalna spółgłosek £,    £, Sj S» Jeśli przykłady takie jak