Kluczowe pojęcia:
— ^pigejiez^pewnien cykl rozwojowy, szereg następujących po sobie kolejno na przestrzeni całego życia jednostki;
rnio, rafi/Sciraainis {-nts i rir\ i iF~w&etr»iF-,hA//”t u/ ('wHtSai ■7frvynir'r\\A//~tn\j cnFicAh n ĆJJbU&CtLśł.-' Ci O.
— j^Ogyi tożsamości- niezwykle ważny moment życiowy wskazujący na dojrzałość do podjęcia nowych wyzwań lub jej
— ^^.przechodzenie z jednej fazy rozwojowej do drugiej; zdefiniować go można jako sposób doświadczania świata jyzez jednostkę, to, jakie zwyczaje, normy, ideały kierują jej postępowaniem, jakich uzasadnień używa, aby uprawomocnić swoje postępowanie.
Moralność przedkonwencjonalna- najniższy poziom rozwoju moralności, zakładający brak znajomości lub internalizacji nawet podstawowych norm społecznych, wiąże się z anomia, towarzyszy mu postawa niedostosowania społecznego charakteryzuje się bierna negacja lub/i czynnym łamaniem reguł i zasad życia społecznego
Heteronomia- drugie stadium rozwoju moralnego, opiera się na stosunkowo dobrze rozwiniętej świadomości norm moralnych 'Tzasad społecznych, ale ich przestrzeganie wynika z chęci uniknięcia kary czy zasłużenia na nagrodę, nie zaś wewnętrznego przekonania o ich słuszności.
Moralność konwencjonalna- pośredni rozwój moralności, zakłada częściowe przyswojenie i rozumienie norm społecznych, wybiorcze ich przestrzeganie ze względu na oczekiwaniu nagrody bądź uniknięciu kary.
Moralność postkonwencjonalna- najwyższy poziom moralności, pełna internalizacja i przestrzeganie norm społecznych ze względu na wewnętrzna autonomie jednostki.
5 typów tożsamości:
1. Dyfuzja roli- charakteryzuje się rozproszeniem w obrębie wyobrażenia o swojej przyszłości; za jej zaburzenie ujmuje się zjawisko rozproszenia, sfragmentaryzowanie elementów biografii bliskich osób z otoczenia lub społecznej oferty ró! nie będących źródłem pozytywnych wyborów czy identyfikacji dla przedstawicieli młodego pokolenia. Efektem przedłużenia dyfuzji jest problem z samookreśleniem, zaniżenie samooceny, poczucie nieprzystawalności do społeczeństwa, pochopne decyzje o emigracji przede wszystkim w celach zarobkowych
2. Moratorium rozwojowe- charakteryzuje się odroczeniem ważnych decyzji i wyborów życibwych na przyszłość;
bardzo ważny element tworzenie tożsamości, zapewnia bowiem wyższy poziom i dynamikę procesów rozwojowych, rzadko jednak bywa przezywane świadomie; najczęstsze formy instytucjonalności moratorium to: studia, podróże, przejściowy pobyt w odosobnieniu . '
3. Przedzamkniecie- reakcja wobec oferty ró! społecznych; polega na przedwczesnym podjęciu wiążących decyzji
życiowych z pominięciem fazy moratorium, bez próby weryfikacji, które wybory otwierają pozytywne perspektywy rozwojowe i stanowią szanse samorealizacje. v ,
4. Tożsamość negatywna- charakteryzuje się zakwestionowaniem, a następnie odrzuceniem oferty ról społecznych, a w jego wyniku negatywnym przebiegiem i zakończeniem procesów rozwojowych; prowadzi na ogol do niedostosowania społecznego i zaburzeń psychicznych wynikających z poczucia wykorzenienia i nieprzystawalności do społeczeństwa
5. Tożsamość osiągnięta- charakteryzuje się pozytywnym rozwiązaniem kryzysów rozwojowych w jednej lub kilku dziedzinach życiowych; występuje jako pozytywny efekt i zakończenie pewnego etapu rozwojowego
Warunki panujące obecnie w Polsce sprzyjają sytuacji przedzamkniecia i tożsamości negatywnej, młodzież znajduje się bardzo ciężkiej sytuacji. Bezrobocie, konieczność emigracji zarobkowej, nieprzystawalność kształcenia i kwalifikacji do możliwości zatrudnienia itp. . , . -.. . t . .
Rozwój psychospołeczny według Erika Eriksonc
Faza (kryzysy psychospołeczne) |
Wiek i treść |
Modus i modalnosci (umiejętności psychospołeczne) | |
1 |
pierwotna ufność vs pierwotna nieufność faza oralna |
wiek niemowlęcy, wzajemność poznawania „Jeśfem tym, co mi się daje" |
pochłanianie, otrzymywanie i przyjmowanie, badanie otoczenia |
II |
autonomia vs wstyd i zwątpienie faza analna |
wczesne dzieciństwo i wola bycia sobą. „Jestem tym, czego chcę" |
trzymanie i wypuszczanie, konfrontacja z treningiem czystości, doświadczenie własnej jaźni |
II! |
inicjatywa vs poczucie winy faza edypalna lub falliczna |
dzieciństwo i oczekiwanie przyszłych ról, rozwój sumienia „Jestem tym, co sobie wyobrażam Jako |
wtargnięcie, wytwarzanie, kompleks Edypa, identyfikacja z rodzicem tej samej płci |
swoją przyszłość" |