5.4. Analiza produktywności, efektywności i kosztów pracy 155
Lms - liczba osób o stażu na stanowisku powyżej przyjętego minimum stabilizacyjnego (np. 3 lata),
Zo - zatrudnienie ogółem.
W rutynowych analizach zasobów ludzkich wiele miejsca poświęca się ekonomice wykorzystania zasobów ludzkich, ponieważ stosunek wyników ekonomicznych firmy do nakładów (kosztów) na zasoby ludzkie jest decydującym kryterium oceny jakości zarządzania zasobami ludzkimi. Tak samo zresztą ocenia się zarządzanie zasobami rzeczowymi, finansowymi i informacyjnymi. Zarządzanie zwykło się bowiem rozumieć jako efektywne stosowanie zasobów do realizacji określonych celów [Stoner, Freeman, Gilbert 1997, s. 20-24], Ekonomika zasobów ludzkich w firmie obejmuje trzy główne zagadnienia:
• produktywność,
• efektywność i
• koszty zasobów ludzkich.
W sensie najbardziej ogólnym przez produktywność rozumie się stosunek uzyskanych efektów użytecznych do zaangażowanych czynników wytwórczych. Efekty użyteczne rozumie się jako rezultaty danego rodzaju działalności i przedstawia w jednostkach naturalnych lub wartościach pieniężnych. Efektem użytecznym jest ilość (wartość) wyprodukowanych wyrobów, zrealizowanych usług, sprzedanych towarów. Produktywność zwykło się rozpatrywać w odniesieniu do poszczególnych czynników wytwórczych, np. maszyn i urządzeń, powierzchni magazynowych, środków transportu, gotówki, a także pracy. Produktywność określa, ile jednostek efektu użytecznego przypada na zaangażowaną jednostkę czynnika wytwórczego w odniesieniu do czynnika ludzkiego zwykło się ją nazywać wydajnością):
Cp
gdzie:
P - produktywność,
Eu - efekt użyteczny,
Cp - ilość zastosowanego czynnika wytwórczego.