CCI00055

d’Aosty oraz Fruli Wenecji Julijskiej. Pozostałe regiony Włoch cieszyć się miały mniejszą autonomią.

W rzeczywistości jedynie tylko regiony o autonomii specjalnej rozpoczęły swoje funkcjonowanie wraz z wejściem w życie konstytucji, pozostałe zaś dopiero po uchwaleniu stosownych regulacji prawnych, co nastąpiło ostatecznie w roku 1968. Wtedy to właśnie uchwalono ustawę o wyborach regionalnych. Na mocy jej postanowień przeprowadzono pierwsze wybory dopiero w roku 1970.

Na zmianę istniejącego ustroju organów terytorialnych we Włoszech przez ostatnie dziesięciolecie wywierała wpływ działalność separatystycznej Ligi Północnej, postulującej utworzenie z północnych i środkowych regionów osobnego organizmu państwowego pod nazwą „Padania". Zaowocowało to ostatecznie przyjęciem zmiany konstytucji w listopadzie 1999 r., a następnie w styczniu 2001 r., zmieniającej istniejący system Włoch w kierunku federalizmu.

Przyjęte we wspomnianych nowelizacjach rozwiązania utrzymują istniejący podział na regiony o autonomii szczególnej i pozostałe regiony. Odrębność organizacyjną tych pierwszych podkreśla fakt, że ich statuty mają rangę ustaw konstytucyjnych. Przyznany jednak pozostałym regionom zakres kompetencji powoduje, że różnice pomiędzy dwoma rodzajami autonomii powoli zacierają się.

W zakresie regulacji autonomii specjalnej nowością jest konstytucyjne uznanie dwujęzyczności niektórych regionów. Znajduje to zewnętrzny wyraz w podwójnym nazewnictwie niektórych z nich. W konstytucji znalazł również potwierdzenie podział dotychczasowego regionu Trydentu - Górnej Adygi (co również postulowała Liga Północna) na dwie autonomiczne prowincje: Trent i Bolzano.

Zasadniczą nowością przyjętych ostatnio regulacji konstytucyjnych jest nowe określenie wzajemnych relacji pomiędzy organami państwa a regionami. Zmiany te idą, rzecz jasna, w kierunku decentralizacji władzy w państwie.

Warto tu zwłaszcza zauważyć, że zgodnie z konstytucją, regionom przysługuje władza ustawodawcza we wszystkich sprawach, które nie są zastrzeżone dla ustawodawstwa krajowego. Regiony i dwie wspomniane wcześniej autonomiczne prowincje Trydentu - Górnej Adygi biorą również udział w procesie uzgadniania rozwiązań prawnych Unii Europejskiej w sprawach, które dotyczą ich zakresu działania. Są one również odpowiedzialne za wprowadzanie w życie zobowiązań prawnomiędzynarodowych, wynikających z dyrektyw Unii Europejskiej oraz z ustaw uchwalanych przez parlament.

Regionom przysługują również kompetencje „regulacyjne” we wszystkich sprawach, które nie zostały zastrzeżone do właściwości organów państwa. Przyznano im ponadto prawo zawierania porozumień międzynarodowych z państwami oraz ich jednostkami terytorialnymi, jak również zawieranie stosownych porozumień pomiędzy sobą. Te ostatnie mogą dodatkowo przewidywać możliwość tworzenia wspólnych organów.

60