CCI00057

w stosunku do ustaw uchwalanych przez parlament przysługują obecnie regionom.

Omawiane zmiany w konstytucji prawdopodobnie nie będą ostatnimi w zakresie regulacji organizacji terytorialnej państwa. Obecna koalicja rządowa zapowiada dalszą decentralizację władzy w państwie. Możliwe jest również -jak się wydaje - przekształcenie obecnego Senatu w Izbę Regionów. Izba taka, o uprawnieniach podobnych do niemieckiego Bundesratu, stanowiłaby instytucjonalną gwarancję procesu regionalizacji.

II. PARTIE POLITYCZNE WŁOCH 1. SYSTEM PARTYJNY WŁOCH DO KOŃCA LAT OSIEMDZIESIĄTYCH

Układ polityczny wśród partii był stosunkowo trwały i do r. 1993 nie wykazywał zasadniczych zmian. Początek Republiki wiązał się z trójpartyjną koalicją obejmującą chrześcijańskich demokratów, socjalistów i komunistów, trwającą do r. 1947. W roku tym, w określonej sytuacji politycznej w świecie, a szczególnie w Europie, dochodzi do usunięcia komunistów z rządu i podjęcia próby zupełnej izolacji politycznej tej partii. Po rozpadzie trójpartyjnej koalicji powstaje sojusz chadecji z partiami tzw. trzeciej siły, a więc liberałami, republikanami i socjaldemokratami. Ten stan rzeczy, z niezbyt wielkimi zmianami, trwał do r. 1993. W okresie tym pierwszoplanową rolę w życiu politycznym kraju odgrywała Chrześcijańska Demokracja, uczestnik wszystkich kolejno po sobie następujących konfiguracji rządowych. Partia ta szukała dla siebie sojuszników bądź to na prawicy (koalicje centroprawicowe), bądź też na lewicy (orientacje centrolewicowe), ale nie wśród komunistów. Próby zmiany tego stanu rzeczy, których orędownikiem był czołowy działacz chadecji Aldo Moro, nie przyniosły dotąd rezultatów, a ich celem było podjęcie współpracy z drugą co do znaczenia i wielkości elektoratu - partią komunistyczną. Realizacja tej koncepcji mogła przynieść w efekcie istotną zmianę układu politycznego, istniejącego z niewielkimi zmianami od r. 1948. Partia komunistyczna, będąc najsilniejszą formacją tego typu w Europie Zachodniej, wykazywała duży stopień samodzielności i niezależności wobec Moskwy, uelastyczniła z czasem swą politykę wobec rządu, udzielała mu niekiedy politycznego poparcia, gdy określone aspekty polityki rządu wychodziły naprzeciw jej dążeniom programowym. Niekiedy zaś jej postawa (grupy parlamentarnej tej partii) pomagała rządowi, choćby w drodze zamiany polityki i postawy z negatywnej na korzystniejszą, przez wstrzymanie się od głosu w parlamencie. Natomiast chadecja była skłonna podjąć pewne formy współpracy z komunistami, ale na szczeblu lokalnym, a nie ogólnokrajowym.

62