CCI00069 (2)

a)    może on samodzielnie, tj. bez zgody swego przedstawiciela ustawowego, dokonywać czynności prawnych, które po jego stronie nie są ani rozporządzeniem, ani zobowiązaniem (argumentum a contrario z art. 17 k.c.);

b)    według art. 20 k.c. może on bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego³'';

c)    w myśl art. 22 § 3 k.p. osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które jej dotyczą; jednakże gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może go rozwiązać; możliwość zawarcia umowy o pracę przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych z powodu wieku jest ponadto limitowana ograniczeniami dotyczącymi zatrudniania młodocianych (art. 190—193 k.p.j*⁰;

d)    według art. 21 k.c. może on rozporządzać bez zgody swego przedstawiciela ustawowego swoim zarobkiem (ale nie może np. zaciągać zobowiązań dotyczących przyszłego zarobku lub rozporządzać przedmiotami nabytymi w zamian za zarobek); jednakże sąd opiekuńczy może z ważnych powodów (np. aby uniemożliwić ubezwłasnowolnionemu z powodu pijaństwa kupno napojów alkoholowych) pozbawić ograniczonego w zdolności do czynności prawnych również tego uprawnienia;

e)    jeżeli przedstawiciel ustawowy odda osobie ograniczonej w zdolności do czynności prawnych określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku (np. ojciec daje synowi miesięczną kwotę na drobne wydatki, ale nie, jeżeli daje synowi ubranie czy rower, gdyż te przedmioty są wprawdzie oddane do użytku, lecz nie do „swobodnego” użytku), to wówczas osoba ta ma pełną zdolność do czynności prawnych w zakresie czynności dotyczących tych przedmiotów, chyba że chodzi o czynności prawne, do których zgoda przedstawiciela ustawowego jest niewystarczająca, lecz potrzeba ponadto zezwolenia sądu opiekuńczego (art. 22 k.c.)⁴¹.

³⁹    Należy zwrócić uwagę, żc mimo znacznych podobieństw między tym przepisem a art. 14 § 2 k.c. dotyczących osób niezdolnych do czynności prawnych istnieją również istotne różnice, a mianowicie umowa zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych jest ważna ab initio, podczas gdy przy osobach niezdolnych do czynności prawnych następuje jej konwalidacja dopiero przez wykonanie, poza tym w art. 20 brak zastrzeżenia co do rażącego pokrzywdzenia osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych.

⁴⁰    Przed wejściem w życic kodeksu pracy problem ten byl unormowany w art. 52 p.o.p.c., który został utrzymany w mocy przez przepisy wprowadzające kodeks cywilny dla stosunków pracy. Co do ciekawej problematyki, jaką stosowanie tego przepisu zrodziło, por. A. Wolter (zaktualizował J. Ignatowicz): Prawo cywilne — zarys części ogólnej. Warszawa 1972, s. 154, przyp. 27.

⁴¹    Co się tyczy zawarcia małżeństwa przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, to sprawa przedstawia się odmiennie zależnie od tego, czy przyczyną ograniczenia jest wiek czy też ubezwłasnowolnienie częściowe: ta ostatnia przyczyna nie ogranicza zdolności do zawarcia małżeństwa (argument z art. II i 17 k.r. i op.), podczas gdy mężczyzna małoletni w ogóle nie może zawrzeć ważnego małżeństwa, a małoletnia kobieta może je zawrzeć, jeśli ukończyła lat 16 i uzyskała zezwolenie sądu opiekuńczego (art. 10 § I k.r. i op.).

172