CCI00119

:    użyte tylko przeciw zorganizowanym, uzbrojonym wojskowo powstańcom.

Poza możliwością użycia siły wprowadzenie stanu wyjątkowego pozwala na :graniczenie szeregu praw obywatelskich (m. in. prawa zakładania związków, stowarzyszeń, tajemnicy korespondencji, poczty i telekomunikacji, prawa swo-r:cnego osiedlania się na całym obszarze związkowym). Ograniczenia praw obywatelskich muszą być przewidziane w ustawie. Ustawy te, uchwalone już rrzez parlament, budzą wątpliwość co do swej zgodności z zasadami naczelnymi konstytucji, a zwłaszcza z postanowieniem art. 19 pkt. 2, iż w żadnym wypadku nie może być naruszona istotna treść prawa zasadniczego. W praktyce Instytucja stanu wyjątkowego może być wykorzystana do tłumienia siłą manifestacji i rozruchów. Nie można jej natomiast (art. 9 ust. 3) zastosować w przycinku walk strajkowych o charakterze ekonomicznym.

Jeszcze większe ograniczenia przewiduje konstytucja w przypadku stanu wojennego, który ustawodawca określa mianem „stanu obrony”. Stan wojenny może być wprowadzony, jeżeli „[...] obszar związkowy został zbrojnie zaatakowany albo atak taki bezpośrednio grozi”. Stwierdzenie zaistnienia tych przesłanek należy, na wniosek rządu związkowego i za zgodą Rady Związkowej, do Parlamentu Związkowego lub - w przypadku konieczności natychmiastowego działania połączonej z niemożnością zebrania się Parlamentu Związkowego - do wspólnej komisji (tzw. parlament wojenny).

Ogłoszenie stanu wojennego powoduje zmianę w organizacji władz. Parlament i Rada Związkowa mogą być zastąpione przez komisję wspólną, która rrzejmuje ich kompetencje, z wyjątkiem zmiany konstytucji, decyzji o zawarciu pokoju, spraw związanych z suwerennością oraz podziałem związku na kraje. Wzmocnieniu ulega stanowisko kanclerza, który przejmuje władzę nad siłami zbrojnymi. Pełnomocnictwa najwyższych organów wygasają w sześć lub dziewięć miesięcy po zakończeniu stanu wojny. Stan wojenny powoduje także daleko idące ograniczenia zasad federalizmu i praw obywatelskich.

Podobne konsekwencje jak wprowadzenie stanu wojennego wywołuje wprowadzenie przewidzianego w art. 80a stanu naprężenia. Stwierdzenie tego sianu i wyrażenie zgody na zastosowanie praw wyjątkowych następuje uchwałą parlamentu (co jest istotne, większością dwóch trzecich oddanych głosów, a węc może to być uchwała podjęta przez mniejszość posłów) lub za zgodą rządu związkowego uchwałą organu międzynarodowego w ramach układu sojuszniczego.

125