FizykaII83401

828

źródłem strumienia, skoro tylko przeciwległe miejsca zlutowania metalów, wchodzących do budowy tego stosu, są utrzymane w stałych temperaturach np. 0° i 100° C. Tak samo ma się z cewką indukcyjną. Posunąwszy ją prędko od jednego końca magnesu ku środkowi, albo w przeciwnym kierunku od środka ku końcowi, tworzy się natychmiast strumień w jój zwojach, który na igłę galwanometru, połączonego z cewką, wywiera ten sam skutek, czy prędkość ruchu indukcyjnego jest stateczna, czy zmienna, byleby tylko była dosyć znaczną. Igła wychyla się tu bowiem z naturalnego położenia swego wskutek napędów, otrzymanych od strumienia indukowanego; przy większćj prędkości ruchu cewki indukcyjnej są te napędy wprawdzie gwałtowniejsze, niż przy mniejszej; lecz każdy z nich trwa też w tym samym stosunku krócićj, zatem ostatecznie ten sam skutek całkowitego działania na igłę wypaść musi. Wielkość tego działania, u-chodzącego słusznie za siłę chwilową, mierzy się przez kątową chyżość, z jaką igła swoje położehie równowagi opuszcza. Ona jest równa chyżości, z którą igła pod wpływem magnetyzmu ziemskiego od końca osiągnionego odchylenia powraca znowu do położenia naturalnej swej równowagi; można więc ją uważać za ilość, proporcyonalną do wstawy półkąta wychylenia się jćj w galwa-nometrze, podobnie jak natężenie chyżości wahadła jest pro-porcyonalne do kwadratowego pierwiastka z wysokości spadku jego środka wahnienia, czyli do kwadratowego pierwiastka wstawy odwrotnej, a tćm samćm proporcyonalne do wstawy kąta, równego połowie odchylenia wahadłowego.

Do wymierzenia oporu przewodzenia służą pewne przyrządy, ' reostatami nazwane. Przeznaczeniem ich jest, w każdej chwili według upodobania powiększać lub pomniejszać opór przewodzenia w obwodzie łącznikowym stosu, niepotrzebując go otwierać. Fig. 454 i Fig. 455 {obie na nas/, sir) wystawiają taki przyrząd, w głównych zarysach pomysłu Wheatstona. Na wałku marmurowym lub serpentynowym jest nacięta płaska śruba, na którą się nawija drut miedziany lub z nowego srebra, mający średnicę ^l/₂ do 1 milimetra. Koniec jego na prawym boku wchodzi w masę i jest tam do metalicznej osi wałka przylutowany-Do tego. druta śrubowego przypiera mały bloczek mosiężny' (w fig. 455 głoską z oznaczony) z rowkiem na obwodzie, grubo-