FizykaII70801

śladu siły magnetycznej. Rozdzielenie zatćm przeciwnych ma gnetyzmów' w żelazie było tylko czasowe. W tym stanie cała masa cząstek żelaza, zetniętego z magnesem, działa na każdy punkt zewnętrzny i wewnętrzny tak, jakby to czynił magues ze stali, zawierający w sobie takie same rozłożenie wolnych ma-gnetyzmów; a całkowite działanie, jakiego każdy punkt, zdolny być magnesem, doznaje od pewnego systemu magnesów stalowych i namagnesowanych mas żelaza, jest wypadkową sił, które pojedyncze części składowe tego systemu wskutek swych stanów magnetycznych na tenże punkt wywierają. Magnetyczny zaś stan każdej tal dej masy żelaza oznacza się na podstawie warunku, iż siła, z jaką cały ten system na każdy punkt wewnątrz molekułu magnetycznego działa, musi być = 0, bo inaczej dalszy rozkład magnetyzmów nastąpiłby w cząsteczkach żelaza. Dla tego to właśnie pod wpływem magnetyzmu ziemskiego stają się sztaby miękkiego żelaza magnesami, gdy leżą na płaszczyźnie południka magnetycznego, szczególnie, mając magnetyczne nachylenie, ale dopóty tylko zatrzymują swój magnetyzm, który nabyły, dopóki albo w^r rzeczonćm położeniu, albo blisko tegoż zostają. Sztaba ze stali staje się tym sposobem trwałym lecz słabym magnesem, jeśli się jćj cząstki w takiem położeniu naraz wstrzęsie przez silne uderzenie młotem.

Magnesowanie stali przez pocieranie, rozmaitym sposobem może być wykonane. Mówić tu będziemy tylko o tak zwanem pocieraniu pojedyńczem i podwójnem. Pierwsze tak się wykonywa: Stalowa sztaba, należycie namagnesowana, kładzie się jednym końcem na środku stalowego pręta pod kątem 25° — 30° i posuwa regularnym ciągiem ku jego końcowi; tam odejmuje się ją i powróciwszy powietrzem znowu do środka, stawi się ten sam biegun jak pierwszy raz i powtarza to samo 20—30 razy. Potem pociera się. tak samo drugim biegunem tyleż razy drugą połowę tegoż pręta. Biegun północny otrzymuje ta połowa nowego magnesu, która biegunem południowym pocieraną bywa. Można też, zamiast na środku, postawić magnes pochyło na jednym końcu pręta i prowadząc go ku drugiemu końcowi, powtarzać to postępowanie kilkakrotnie. Za każdym regularnym pociągiem, magnesu