CCI00136

i pojawieniem się nowych ugrupowań, jak np. powstała w r. 1958 gaullistowska Unia na Rzecz Nowej Republiki (UNR), zmieniająca kilkakrotnie nazwę, a także Unia Demokracji Francuskiej (UDF). Nową tendencją jest tworzenie się początkowo trzech, a ostatecznie dwu realnie liczących się bloków: prawicowego oraz sojuszu lewicy. Blok centrowy stale tracił na znaczeniu. Co więcej, w V Republice pojawia się nowe zjawisko uzyskiwania przez jedną partię polityczną pozycji dominującej, np. UNR w r. 1968, socjaliści w r. 1981, RPR w r. 1993. Wywiera to istotny wpływ na kształtowanie się większości parlamentarnej i na wzrost stabilizacji rządu.

Te ogólne stwierdzenia wymagają uzupełnienia o charakterystykę oblicza politycznego i roli społecznej spełnianej przez główne siły IV i V Republiki. W tym celu należy dokonać przeglądu partii, poczynając od lewicy (przez to pojęcie rozumie się ugrupowania polityczne o radykalnym programie społeczno-politycznym, zajmujące w parlamencie miejsce z lewej strony sali, patrząc z miejsca zajmowanego przez przewodniczącego izby), idąc przez centrum ku prawicy.

Przy charakteryzowaniu francuskich partii politycznych w żadnym wypadku nie można sugerować się ich nazwami, ponieważ nie stosują one oficjalnych nazw o niedemokratycznym wydźwięku. Nie ma więc partii o nazwie „konserwatywna”, a nawet partie prawicy chętnie używają nazw brzmiących radykalnie, demokratycznie (np. Republikańska Partia Wolności, Niezależni itp.).

2. PARTIE LEWICY

W życiu politycznym powojennej Francji trwałą pozycję zyskały partie lewicy społecznej - dotyczy to partii komunistycznej (FPK) i partii socjalistycznej, która do r. 1971 nosiła nazwę SFIO (Francuska Sekcja Międzynarodówki Robotniczej). Zasięg ich wpływów uległ zmianom - w IV Republice wyraźna była dominacja FPK, a obecnie zdecydowaną przewagę mają socjaliści (PS), co znalazło wyraz w wyborach prezydenckich w r. 1981, wyborach parlamentarnych w tym samym roku, a także w r. 1988 i 1997. Obie wymienione partie łączy fakt, że nie ponosiły one odpowiedzialności za klęskę Francji w r. 1940, bowiem FPK nigdy przed wojną nie wchodziła w skład koalicji, natomiast socjaliści uczestniczyli tylko w rządzie Frontu Ludowego w r. 1936. Obydwie partie odgrywały aktywną rolę w ruchu oporu.

Francuska Partia Komunistyczna powstała w r. 1920 w wyniku rozłamu, jaki zaistniał w łonie partii socjalistycznej na tle stosunku do Międzynarodówki Komunistycznej. Większość członków partii poparła wniosek o przyłączenie się do Międzynarodówki i utworzyła FPK - mniejszość zaś pozostała jako SFIO. Od chwili powstania partia akcentuje swe robotnicze oblicze i rewolucyjny program. Do roku 1936 zajmowała konsekwentnie stanowisko antykapitalistyczne, była na terenie parlamentu zawsze w opozycji wobec rządu. W roku 1936 poparła rząd Frontu Ludowego, nie biorąc jednak w nim udziału. W okresie oku-

142