CCI00187

2. CHARAKTERYSTYKA I ORGANIZACJA KONGRESU

Pierwszą cechą charakterystyczną amerykańskiego parlamentu jest jego dwuizbowość. Kongres składa się z Izby Reprezentantów i Senatu. Podział centralnej władzy ustawodawczej na dwie izby był rezultatem następujących przyczyn: a) angielskiej, kolonialnej i stanowej praktyki dwuizbowości, b) potrzeby uzyskania kompromisu między żądaniami reprezentacji ze strony dużych i małych stanów, c) konserwatyzmu twórców konstytucji, dostrzegających konieczność hamowania radykalizmu izby niższej pochodzącej z wyborów powszechnych.

Obie izby różnią się między sobą w zasadniczy sposób. Każda z nich ma własny regulamin, odrębne konwenanse konstytucyjne, na podstawie których działa¹⁰, różny okres kadencji, częściowo odmienne uprawnienia konstytucyjne, różny elektorat. Izba Reprezentantów składa się z 435 członków, Senat ze 100; kadencja Izby wynosi 2 lata, senatorów 6; członkowie Izby reprezentują naród -grupy wyborców, senatorowie - stany; w praktyce prestiż senatora jest znacznie większy niż członka Izby; w Izbie jej członkowie są znacznie bardziej ograniczeni proceduralnie w swoim działaniu; członkowie Izby są z reguły wyspecjalizowani w wąskich zagadnieniach; senatorowie - w bardziej generalnych. Oczywiście istnieje również szereg podobieństw. Obie izby są sobie właściwie równe - dzielą podobne uprawnienia w procesie ustawodawczym i kontroli administracji, mają taki sam zdecentralizowany system komisyjnej i partyjnej struktury i często jurysdykcja komisji jest paralelna. Rola i uprawnienia Izby Reprezentantów i Senatu są od siebie uzależnione - przywódcy obu izb, w szczególności w zakresie legislacji, muszą ze sobą współpracować i koordynować swe działania. Jest to oczywiście łatwiejsze, gdy w obu izbach ta sama partia posiada większość. Mówiąc krótko, Izba Reprezentantów i Senat są odrębnymi ciałami, jednak ściśle od siebie współzależnymi.

Bez wątpienia wśród wielu organów, innych podmiotów i grup w Kongresie (tj. przewodniczący izb, przywódcy partyjni, komitety partyjne, przewodniczący komisji itd.) najważniejsze miejsce zajmują komisje parlamentarne, zwane, za prezydentem W. Wilsonem, z racji swej roli „małymi legislatorami”. Posiedzenia plenarne (Kongres formalnie obraduje na sesjach, a w praktyce przez większą część roku), jakkolwiek byłyby ważne, stanowią margines aktywności Kongresu. O większości spraw decyduje praca komisji. Wpływa na to nie tylko zbytnia liczebność amerykańskiego parlamentu, ale natłok pracy - rocznie do Kongresu trafia kilka tysięcy projektów ustaw i podobna liczba wniosków o przeprowadzenie działań kontrolnych, przesłuchań itd. O rozmiarach działalności komisyjnej świadczyć przykładowo może liczba komisji i podkomisji

¹⁰ O zróżnicowaniu organizacji wewnętrznej i postępowania w obu izbach świadczy fakt, iż wykaz odpowiednich zasad w przypadku Izby Reprezentantów zajmuje kilka tomów druku, zaś Senatu tylko niecałe sto stron.

193