CCI20101007000 (10)

wyilępoją iwIuum «• wmunkncli ekspozycji w przemyśle spolywaym no pyl mączny. czekoladowy, Icnk nowy I róZnych odmian orzeszków zieniliycli. Często nn leli powlrmhnl z.nnj<lii|f| się roztoczn I kolonie grzybów lub pleśni wytwarzających spory o ilu/.ym poleiicjule nlergogeiinym.

W zapobieganiu uszkodzrnlum zdrów In w wyniku ekspozycji nn pyl powinno się przede wszystkim uwzględniać przeciwdziałanie powstaniu zapylenia przez zmianę lf«li(ifilui;ii płoccsu przemysłowego. J Izolacji (osłony) slmiowlsk szczególnie pylących, Jul. Ir#, stosowanie ptnlylacjl z wyciągiem na zewnątrz w miejsc ndi. gdzie Inne osłony nic zostały zastosowane lub nic są moAliwc, Po dostaniu się pyłu ilo niiiMisfcry Jrgo rliiitinncjn slaje się koszjnwnn I mnlo efektywna. W niektórych procesach ledumloglc/nydi moZlIwe Jcsl stosowanie /.wilZnnla obrnliliiiiycli mnie* rlnlów, co znacznie Ogranicza wylwmzimlc pyłów. W wielu wyjiudkucli konieczne Jcsl stosowanie osłon osobistych W postaci masek przeciwpyłowych, n nnwci specjalnych ubiorów z rmlomatycznym Iródlcm dopływu powietrzu do oddychaniu. Niektóre pyły, np. nzbesi, mogą być niebezpieczne, n ag nuund zając się w (kaniule ubioru. W takich wypmlkucli zmlniin ubioru po procy powinna być obligatoryjna.

ZnjMililcpnnio mcdyc/Jic |Miwlnno uw/plydnkić nninilortag zapyleniu miejscu pracy, blonionlloilog I konlrolne lindanie Ickmskic, Kandydaci do pracy nu slnimwls-kiH.li /.wiązanych 7. ekspozycji) nn pyl powinni być. wolni ml ws/dkicli schorzeń plot, n sprawność wentylacyjna nic liioAc być. pmii/cj nnlcZmj. Uadnula muszą obejmować lak/.c skłonność do zmlrin uczuleniowych lob JuA Istniejące siany alergiczne. Nie mu iiaiomlnsl pewnych dowodów potwierdzających syncrplzm w patogenezie ekspozycji nn pyl I palenie (ylonlu. Uiomoidloring obejmuje rtg pluć, kontrolę funkcji wentylacyjnej płuc i zncluiwnnlc się mnkrofugów w plwocinie I płynie oskrzelowo-pęcherzykowym, obecność I licr.be cząstek pyłu oraz. obecność Innych markerów uszkodzeniu pyłowego, specyficznych dla danego uszkodzenia. W hlomoniloringu namZenin nn pyl organiczny przeprowadza się próby nn przypuszczalny alergen znwnily w pyle oraz (w bysslnozlc) badanie funkcji wentylacyjnej płuc.

15.2.3.    .    •'    . *

Gazy drażniące 1 duszące

Wiele gazów powstających w procesie produkcyjnym ma włości wole i drnZnlące •I duszące. Juko drn/nlącu określa się le, które mogą wywołać ostre lub przewlekle zmiany w drogncli oddechowych I mląZsziI pluć. Wiele z nich lim ponadto właściwości uc7.ulnjące. On/.y Uur.7.t|cc obejmują grupę substancji, które wypierają (len z połączeń z hemoglobiną, są incthrmngłubhnitwóryze nlbo w Inny sposób zakłócają przyswajanie tlenu w płucach, Jego transport lob utylizację W strukturach śubkomóikuwydi.' ’

Gnz.y .drnZnlącc    •    • *

MoZnnJc- podzielić na dobrze I słabo rozpuszczalne w wodzie. Pierwsze ?. uleli. Jak dćlikl siarki, amoniak, chlor, fluor, wywołują rozlegle, silne podrażnienie blmiy śluzowej dróg oddechowych. Zazwyczaj leli sięAcnle jest s//*£..* znuwnAnne

I następuje usunięcie się prncownika z danej strefy. Niektóre z łych gnzów, zwłaszcza chlor, powodują podmienienie I oparzenie w miejscu kontaktu, w tym takie oczu I skóry. Oprócz ostrego zapalenia krtani i oskrzeli mole powstać zapalenie 1 obrzęk pluć. Przewlekła ekspozycja powoduje zwężenie dróg oddechowych I małego stopnia niedotlenienie. Podobne efekty wywołuje chlorowodór, który Jest szeroko stosowany w przemyśle chemicznym, metalurgicznym (wytrawianie metali) i Wydobywczym ropy nafllowcj. Są dane wskazujące nn kancerogenne działanie tych gnzów, zwłaszcza po doustnym przyjęciu w formie rozpuszczonej w wodzie. Obserwowano występowanie rnkn proslnicy I pęcherza moczowego. .    ,

W profilaktyce ekspozycji nn guzy drażniące najbardziej tfekływnn jcsl izolacja procesu technologicznego. W razie niemożności Je] zastosowania zalecane Jest używanie ublurów ochronnych pokrywających cnie ciało oraz masek /. niezależnym źródłem dopływu powietrza. Ublpry ochronne są obowiązkowe w procy z dużymi stężeniami tych gnzów. Zaleca się Instalację punktów wodnych, pozwalających w razie awarii rozcicAczyć stężenie gazu na powierzchni ubioru (ewentualnie skóry).

' Ubiory powinny być często oczyszczane, w razie stwierdzenia Ich zanieczyszczenia sttlislnitcjnml drażniącymi.

W badaniach kontrolnych knndydnlów do pracy nie ma szczególnych przeciw-

•    wskazali.z wyjątkiem nadmiernej reaktywności dróg oddechowych. U około 5-10% pnpnhicjl występuje midrnlcrna wrażliwość im. tlenki azotu I siarki, co Jcsl przeciwwskazaniem do kontaktu z większym stężeniem tych gazów. Badania okresowe powinny wychwycić ewentualne uszkodzenia wentylacyjne płuc I zmiany, oparzeniowe. W przypadku nkrolciny i innych gazów organicznych ważna jest kontrola przeclwnlergiczna. Nuleży zwlosżcza zwrócić uwagę na możliwość wystąpienia wieloczynniknwej nadwrażliwości chemicznej. W biomonitorlngu, ze względu nn niespecyficzność zmian, efektywne są tylko specjalne testy nic-slosowatte rutynowo. . •

Gazy duszące    • .    •

* Wśród gnzów duszących na szczególną uwagę w ekspozycji zawodowej zasługują tlenek węgla, cyjanowodór I siarkowodór.    •    "    • .

Tlenek węgla Jcsl produktem ubocznym niepełnego spnlonia substancji zawierających węgiel. Jego znaczenie toksykologiczne związane Jest z powinowactwem do hemoglobiny, przewyższającym o około 240 razy powinowactwo tlenu. Powstająca knrhoksyhemoglobltin wyłącza część potencjału transportowego dla.tlenu, powodu-' Jąc niedotlenienie' tkanek, zwłaszcza mięśnia sercowego l. ośrodkowego układu ' nerwowego. W efekcie powstaje zaburzenie świadomości, zaburzenie czynności serćn, hamowanie oddychania, śpiączka. \Y znlrucłu przewlcklynt stwierdza się dziabnie mlnżdżycoroditc, nasilenie istniejących schorzeli serca I nnczyrt, obniżenie odporności fizycznej I psychicznej. W blotnoniloringu bierze się pod uwagę stężenie knibnksyhcinnglnbiny we krwi.

Narażenie na cyjanowodór występuje zwłaszcza w przemyśle metalurgicznym, rologrnfIcz.nyin l w syntczlć chemicznej. Oaz len hoinuje wiele enzymów, szczególnie oksydazę cytochromową. W ekspozycji .na duże stężenie (> 0,2 mg • dm'¹) występuje porażenie ośrodka oddechowego i krążenia oroz zgon w ciągu kilku minut; Mniejsze stężenia wywołują stopniowo hamowanie ośrodków nerwowych, z począł*

•    kowynt odczuciem paląrti-"'■\tzkiego smaku ze śllnotoklem. Przewlekła ekspozycja