P1190170 (2)

250 MIASTA NADAL ODKRYWANE

Ryc. 10.33. Hnrraulnid zabudowy rczydcncjorutncl Przemyta z czoków Chrobrego (fot, Z. l'ln-nowsfcu

tej hipotezy stanowią widoczne w obrębie nawy relikty fundamentu, interpretowanego jako podstawa kolumnady ofjejśda. Zbigniew Pianowski i Michał Praksa (2001) sugemją, że konsuukcja taka miała dodatkowe walory praktyczne: dawała możfiwoAć schronienia w chwilach zagrożenia większej liczbie osób. Trudno przesądzać w jakim stopniu teza ta jest uzasadniona, a tym bardziej, czy ówcześni budowniczowie świątyni mieli na uwadze akurat jej względy obronne. Istotnym problemem pozostaje też datowanie kościoła, które w zależności od patynowanych wariantów interpretacyjnych waha się między

■H-mt-Oik nottM próbylA.Birekon-«Ab| prim— i ewó# OaóbregD w Prze-aqttr(*gE.SMi»MU4

potową XD a początkiem XIV w. Archi-tekionkznego wzorca cfla tego monumentu próbuje się szukać w kręgu budownictwa sakralnego Europy zachodniej i południowej (Italia). Osadnikom z tych terenów przypisywana jest też ncjnywa budowy świątyni.

Wśród innych cennych odkryć wymierać należy osadę garncarską, odkrytą przed laty na terenach Zasania. Unikalność znaleziska polega na tym, że jest to jeden z nielicznych rozpoznanych archeologicznie wcześnośredniowicc z-nych warsztatów garncarskich z terenu ziem pokkkh, wraz z zapleczem produkcyjnym. Pracownie tego rodzaju lokowano najczęściej poza mucami miast i terenami zwartej zabudowy, z uwagi na zagrożenie pożarem. Dlatego też natrafienie na nie w trakcie badali archeologicznych jest wyjątkowo trudne. War-

księcia Woiodara (1092-1124).

Rangę Przemyśla w ciągu całego okresu wczesnego średniowiecza podkreślają znaleziska wskazujące na szerokie powiązania zewnętrzne tego ośrodka. Wymieńmy wielki, bo liczący siedemset sztuk skarb monet arabskich z drugiej połowy X w., paciorki szklane i importowane tkaniny. Na znaczenie Przemyśla w XII w. wskazują pisemne wzmianki o nim, m.in. geografa arabskiego z XII w. Mdrisiego. Ważnym kierunkiem kontaktów było zapewne Bizancjum. Z Przemyślaj; pochodzi znalezisko unikatowej w tej części Europy bizantyjskiej gemmy Wykonanej z odmiany chalcedonu - heliotropu (wkładka ryc. 29). Innym znaleziskiem godnym odnotowania jest pieczęć bizantyjska z Nikomedli, datowana na X1-XU w. Do rusko-bizantyjskiej strefy kulturowej nawiązują też znajdowane SpPizemyślu naczynia szkliwione w kolorach zielonym I srebrnym. Rozmachu '^■kierunkowej wymianie ośrodka dodawali kupcy żydowscy, których osada na terenie miasta poświadczona jest źródłowo już w XI w., na jej archeologiczne Sady dotąd wszakże nie natrafiono”.

W cieniu pogańskiego księcia

Niewielkie dziś miasteczko w województwie świętokrzyskim, występujące w źródłach pisanych od 1224 r. pod nazwą Wsttcta, zyskało w okresie powojennym rozgłos, jakiego mogą mu pozazdrościć czołowe ośrodki państwa polskiego Złożyły się na to dwa elementy. Pierwszy odnosi się do krótkiej, aczkolwiek istotnej wzmianki z Żywota św. Metodego, gdzie pojawia się podobna nazwa wpbntekścu- opisu nieznanego z imienia księcia pogańskiego, który w drugiej Bpolowie IX w. tak dotkliwie utrudnia! żyde chrześcijanom (pytanie; czy zamieszkującym na |ego ziemi, czy też po sąsiedzku - od południa?), że zwrócił na [ debie uwagę mu współczesnych. Awantumictwo to zaniepokoiło poważnie biskupa Metodego, mającego wówczas siedzibę w Nitrze na Słowacji, skoro

IH Opli tych i wiciu Innych wainlelszych odkryć dokonanych iw wiHr Przemycia matni tnjle/c w n*r> I imuraSl AmonluRO Kurtyna 0981), w cytowane! pracy wircWatpua Mcmnira