CCI20101007003 (8)

N.i-|>,il y lytoillll

Niepalący tytoniu

• • • • •

ttttt

‘.ii ii- łt j!

Rodzinne

wyStępuwanao

raka (-)

RoU/mne występów.™*? raka (4)

Palący tytort

Itjc. 1.2. Ziuu/cnu "N M/. itu rodzinnego w ufnie iy/vka    jiu.i n.i r.iX.i P>lpHi krotnic wyższe w porów n.iniu z nicp.il-icy 1111 bez obciążenia rodzinnego, to u palaczy / obciążeniem rodzinnym jest ono l-ł-kiotnic wy/s/c tryc I 2). Gdyby uwarunkowania genetyczne nic odgrywały tak istotnej roli w podatności na taka oskrzeli. In nic pojaw ilyby się różance w zapadalności na tę chorobę 11 palaczy tytoniu w ohyd w u grupach.

Różnice osobnicze w zakresie podatności na /agro/.cnia zcwnęlt/nc są łatwo uchwytne, jeśli (icwna grupa osób o podobne/ ekspozycji poddana /.ostanie obserwacji medyczne/ l)n/e różnice osobmc/c w icakcjach na len sam czynnik w obrębie populacji św iatk/ą o zróżnicowane/ podatności tych osób W konsekwencji powoduje to du/.y rozrzut l/w waności progowych w anaii/ie zależności typu ..daw ka-odpowiedż".

CZYNNIKI ŚRODOWISKOWI-: I SWOIS I K CZYNNIKI l-TIOI.<)(;l( /.NI:

Przez środowisko rozumiemy sumę zewnętrznych uanmknw inkl/Mlujących 11.1 człowieka. Otoczenie człowieka iini/e hvc podzielone umownie na biologiczne, fizykochemiczne 1 społeczne. Środowisko biologiczne ołvjinuje nie tylko bakterie, wirusy, riketsje 1 grzyby, ale także 1 iczcrwu.uy infekcji (ludzie, zwierzęta, gleba), przcnusicicli (stawonogi/. Horę 1 lamię (jrrodukty żywnościowe, alergeny itp.k Czynniki fizykochemiczne to takie cechy otoczema. /.ik tctnpeiaitiia. w ilgotność, zanieczyszczenia chemiczne powietrza atmosferycznego (komunalnego) w miejscu pracy i w domu. wody 1 gleby, promieniowanie, nasłonecznienie itU

Na środowisko społeczne, będące częścią ogólnego środowiska człowieka, składają się wzajemne relacje 1 oddziaływania pomiędzy jednostkami 1 ciupami, wynikające ze społecznej organizacji 1 innych aspektów żyt 1.1 społecznego Iśel.u |c te są wynikiem stosunków pomiędzy liid/mi 1 stosunków kulturowych, tj ląc/.n ycli człowieka z wytworami lud/kniii zarówno .sfery materialnej /ak 1 duchowe/

U>

Chociaż wyró/ma mc Ir/y grupy czynników    (o jednak u/eba

zdawać sobie sprawę z lego. ze nie mo/na ich lo/p.myw.ić inkl/idnie w badaniach epidemiologicznych. ponowa/ są oik* z jednej stron} /e sobą wzajemnie powiązane, a / drugiej Miony działają wspólnie na człowieku

WSPÓl .1 >/.l.\I.ANIK CZYNNI KÓW

Wszystkie wymienione wyżej c/.ynmki mogą oddziaływać na człowieka korzystnie lub niekorzystnie Wiele czynników współdziała ze sobą. a w zależności od ich kompozycji łączny efekt 1110/e ulec w/niociiieniii lub osłabieniu Nie można /j|ioiniiuć. ze biak pewnych czynników wśiodowisku (lip. jodu) może być również powodem z.lcgo sianu zdrow ia lub choioby. Niedoliory pewnych .substancji mogą ..spowodować " lub ujawnić szkodliwe działanie sultsiuncji wcześniej obojętnych dla C/luwicka. lub spotęgować skutki działania czynników ewidentnie szkodliwych Ląc/ne oddziaływanie różnych czynników choiobol wórczycb może mieć charakter oddyiywny. synergistyc/ny lub aniagonistyczny O działaniu nddylywnym można mówić wówczas, gdy sumują się efekty biologicznego działania dwóch (lub więcejI czynników. W praktyce częściej obserwuje się jednak skutki mniejsze lub w iększ.c od prostego sumowania się elektów. Jeśli skutek współdziałania dwóch (lub więcej) czynników jest znacznie większy od prostego sumowania ich następstw, to mamy do czynienia z działaniem syncrgistycznyni O współdziałaniu o charakterze anlagoimlyc/ityin mówi się wówczas, gdy działanie jednego czynnika ..chiom" przed szkodliwym działaniem innego lub w |akiejs mierze ogranicza szkiMliiwc następstwa tego działania.

Ryzyko względne

K>r. I-V Symtjrłwyi/ny rlrki lry/yl»    |«ki«a IMinmu lik/la |U|i»ii'.i.n/i),4.vl ₍ k.-n

iiIMmlu o: ti<r*ep‘ ilt.4i..|-».l”ls» «.i    I .lj    I,,,,,, Alt.4.4 ml

4 diiir. I AIU fl/Kl

HI*

20*

10-19

0-9 Patron* tytoniu (bczliu (siiMMii-^iw / <> 4«v)

50;

zo

30

I

20 to

0-

17