74
5. Usuwanie związków fosforu ze ścieków
Erddywność procesu biologicznej defosfatacji jest uzależniona od wielu parametrów, które omówiono w dalszej części rozdziału.
Związki organiczne występujące w ściekach kierowanych do reaktora biologicznego dzielimy zazwyczaj na frakcję podatną na biodegradację i frakcję inertną. Ze względu na duże znaczenie określonych grup węgla organicznego w procesie biologicznego usuwania fosforanów, wskazany jest głębszy podział związków organicznych tworzących całkowite ChZT. Oprócz nierozkładalnej części ChZT, która w typowych ściekach bytowo-gospodarczych stanowi około 5% i nie odgrywa żadnej roli w przemianach biologicznych, ChZT składa się z frakcji o różnej podatności na biodegradację. Podział ChZT przedstawiony na rys. 5.5 wskazuje, że 30% ChZT tworzonego przez związki rozpuszczone, stanowią łatwo rozkła-dalne lotne kwasy tłuszczowe (LKT), które są wykorzystywane w strefie anaerobowej przez mikroorganizmy akumułujące polifosforany. Frakcja ta stanowi jedynie 14% całkowitego ChZT i zwiększa się w przypadku, gdy ścieki transportowane są na duże odległości kolektorami o niskich prędkościach przepływu. W takich warunkach rozpoczyna się fermentacja kwaśna wywołana przez biomasę osiadłą w kanalizacji poniżej poziomu cieczy, która prowadzi do przekształcenia części wielkocząsteczkowych związków organicznych w łatwo przyswajalne LKT. Podatność ścieków na biologiczną defosfatację można wstępnie oszacować na podstawie stosunku ChZT/P. W przypadku ścieków bytowo-gospodarczych przyjmuje się, że przy wartości ChZT/P > 50 można osiągnąć wysoki efekt biologicznej defosfatacji (fosfor w odpływie z oczyszczalni < 2 gP/m3). Niższe wartości stosunku ChZT/P zmniejszają wydajność biologicznej defosfatacji i wymagają zastosowania dodatkowego procesu chemicznego strącania fosforanów(Y).
ChZT nierozkladalne biojogjcznje (= 5%)
ChZT zawiesin (= 35%)
ChZT rozktadalne biologicznie (= 95%)
ChZT koloidów
(=15%)
ChZT związków rozuszczonych (= 50%)
ChZT wielocząsteczkowych związków organicznych (= 70%)
LKT
ChZT średnio- i krótkotańcuchowych kwasów tłuszczowych
J=_30%)
Rys. 5.5. Formy węgla organicznego w typowych ściekach komunalnych