Charakterystyka hodowlana drzew leśnych (116)

3. Wzrost

W młodym wieku rośnie stosunkowo szybko, w wieku 11 lat osiąga wysokość 220 cm (Biihler 1918), a w wieku dojrzałym 10-15 m (Mayer 1977).

4. Odnawianie

Odnawianie jabłoni w naszych drzewostanach następuje przypadkowo, jeżeli w ich składzie występują dojrzałe okazy tego gatunku, często też dzięki antropo-i zoochorii. Z uwagi na dużą wartość biocenotyczną wskazane jest zwiększenie jej udziału w naszych lasach. W opracowaniach leśno-hodowlanych brak jest danych dotyczących zasad wprowadzania płonki do lasów. Należy ją wysadzać na obrzeżach lasu, w pobliżu dróg i polan śródleśnych, a także w sąsiedztwie poletek łowieckich.

Z uwagi na podobne wymagania siedliskowe jak w przypadku trześni, powinna być wprowadzona w miejscach prześwietlonych, jednostkowo lub grupowo. Wysadzać należy sadzonki 1—3-letnie (1/0, 1/1, 1/2) w więźbie 1,2 x 1,2 m do 2 x 2 m.

Glebę przygotowujemy w talerze, a sadzimy w jamkę.

XXIX. GRUSZA POSPOLITA — Pyrus communis L.

I. Występowanie

Grusza zasięgiem swoim obejmuje południową i środkową Europę. Północna granica jej występowania przebiega wzdłuż wybrzeży Morza Północnego, przez środkową Anglię (prawdopodobnie sztucznie wprowadzona), Szlezwik-Holsztyn i Łotwę. Brak jej w Danii, Skandynawii i północno-wschodniej Rosji, dociera do Wołgi, Donu i Krymu, a następnie sięga do Anatolii. Południowa granica zasięgu przebiega wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego.

Grusza rośnie na nizinach i w górach, nie przekracza jednak wysokości 900-1000 m npm. Najwyższe stanowiska osiąga w Bułgarii (1800-1900 m npm) i Tyrolu (1520 m npm) (Boratyńska 1990).

W Polsce grusza należy do gatunków przechodnich. Występuje w całym kraju z wyjątkiem wyższych gór. Wyjątkowo przekracza wysokość 1000 m npm. Najwyżej położone stanowiska znajdują się w Gorcach (1120 m npm), na Policy (930 m npm) i w Paśmie Radziejowej (920 m npm) (Boratyńska 1990).

2. Wymagania siedliskowe

Występuje w warunkach klimatu środkowej i zachodniej Europy, a także w umiarkowanie kontynentalnym klimacie Europy wschodniej (Mayer 1977). Grusza jest gatunkiem światłożądnym, znoszącym przejściowo ocienienie (Mayer 1977, Zarzycki 1984). Do wzrostu wymaga ciepłych i słonecznych stanowisk.

Rośnie zarówno na glebach wilgotnych (łęgi), jak i świeżych oraz suchych (zarośla ciepłolubne). Wymaga gleb próchniczych, bogatych w składniki pokarmowe, najczęściej są to gleby brunatne zawierające węglan wapnia (Mayer 1977).

Grusza rośnie przeważnie w żyznych zbiorowiskach leśnych, jednakże świetlistych i ciepłolubnych, odpowiadających siedlisku lasu świeżego i lasu mieszanego świeżego. Występuje także w lesie łęgowym. Mimo że wymaga żyznych siedlisk, spotyka się ją w borach mieszanych, w tych warunkach bowiem mniejsza żyzność jest rekompensowana korzystnymi warunkami świetlnymi. Spotykana jest także w zbiorowiskach zaroślowych, zarówno śródpolnych, jak i na suchych, ciepłych południowych zboczach (Balcerkiewicz 1990). Gdy zakwitnie, stanowi piękny i bardzo charakterystyczny element krajobrazu.

„Zasady hodowli lasu” (1988) zalecają grusze obok jabłoni, klonu, lipy i jawora jako domieszkę pomocniczą na siedliskach boru mieszanego świeżego. Wskazane jest jednak wprowadzać ją i w innych warunkach, zgodnie z jej wymaganiami siedliskowymi.

Grusza zaliczana jest do gatunków mniej wrażliwych na oddziaływanie SO2 i HF (tab. 5 i 6).