Charakterystyka hodowlana drzew leśnych (87)

3. Wzrost i produkcyjność

Przyrost w pierwszych 5 latach jest najintensywniejszy, do 20 roku spada do 3/4, w wieku 30 lat do 1/3, a od 40 roku osiąga zaledwie 1/6 wartości przyrostu początkowego (por. tab. 11). Najwyższa średnia wysokość wynosi 33 m. Maksymalny przyrost grubości następuje około 40 roku życia. Rzadko jednak osiąga ponad 50 cm pierśnicy. Zwykle nie przekracza 100-120 lat życia (Materiały ETH).

Produkcyjność i wymiary drzew dla olszy czarnej I bonitacji są następujące (według Schwappacha) (Szymkiewicz 1971):

Wiek	Liczba drzew w drzewostanie głównym	Wysokość	Picrśnica	Miąższość grubizny drzewo stanu głównego	Sumary czna produkcja grubizny i drobnicy	Bieżący przyrost roczny grubizny
(lata)	(szt./ha)	(m)	(cm)	(m³/ha)	(m³/ha)	(m³/ha)
20	1521	15,1	10,6	83	138	—
40	568	20,8	20,6	187	352	IM
60	375	24,7	28,0	276	591	11,0
80	240	27,7	36,0	322	784	7,6

Zasady odnawiania olszy czarnej omówiono w rozdziale zawierającym charakterystykę olszy szarej.

XIV. OLSZA SZARA — Alnus incana (L.) Moench 1. Występowanie

Występuje w północnej i wschodniej Europie i północnej Azji. Najwyższe położenia osiąga w Alpach włoskich (2000 m npm). W Karpatach sięga położeń do 1500 m npm. Główny zasięg występowania, który równocześnie jest optymalny, to przedgórze Alp, Karpaty i tereny nadbałtyckie (Materiały ETH, Svoboda

1957).

Zasięg olszy szarej w Polsce, uważanej za gatunek górski, wykazuje powiązania z zasięgiem północnym tego gatunku (Skandynawia, Niż Zachodnio- i Wschodniosyberyjski) oraz górskim (m.in. Karpaty, Alpy, Sudety, Rodopy, północne Apeniny). Stanowiska olszy szarej, znajdujące się na nizinnym terenie południowej i środkowej części kraju, wiążą się przez większe rzeki z karpackim ośrodkiem występowania. Stanowiska w północno-wschodniej i częściowo w północnej Polsce nawiązują natomiast do borealnej części zasięgu (Pancer-Ko-teja, Zarzycki 1980).

2. Wymagania siedliskowe

Klimat

Na obszarze swego występowania rośnie w warunkach klimatu kontynentalnego oraz w wilgotnych dolinach górskich (Materiały ETH).

Światło

Jest gatunkiem światłożądnym, ustępuje jednak pod tym względem modrzewiowi, sośnie, brzozie i wierzbom, znosi umiarkowane ocienienie, zwłaszcza w młodości (Pancer-Koteja, Zarzycki 1980).

Temperatura

Jej wymagania termiczne są mniejsze niż olszy czarnej, jest mało wrażliwa na wiosenne przymrozki i mrozy w zimie (Pancer-Koteja, Zarzycki 1980).

Wilgotność

Występuje na mokrych, okresowo podtapianych (krótkookresowe podniesienie wód gruntowych) i zalewanych terenach (nie znosi jednak trwałego zalewania), a także na glebach suchych; ma jednak mniejsze wymagania pod względem wilgotności gleby niż olsza czarna (Materiały ETH, Pancer-Koteja, Zarzycki 1980).

Gleba

Jest to gatunek mało wymagający, rośnie na mokrych i suchych glebach. Występuje także na nasypach, rumowiskach, urwiskach nad strumieniami i rzekami. Ma małe wymagania co do głębokości gleb. Często występuje w towarzystwie wierzb. Nie odpowiada jej podłoże torfowe, jak też stagnujące wody. Lubi