choroszy
2

1. ELEMENTY SKŁADOWE PROCESU TECHNOLOGICZNEGO

Proces technologiczny w budowie maszyn jest podstawową częścią procesu produkcyjnego, która wiąże się bezpośrednio ze zmianą kształtu, wymiarów i cech fizyczno-chemicznych wytwarzanych przedmiotów lub z doborem i łączeniem ich w zespoły, a te w gotowe maszyny. Proces technologiczny możemy zatem podzielić na dwa etapy:

•    obejmujący zespół czynności kształtowania przedmiotów, określany jako proces technologiczny obróbki,

•    złożony z czynności występujących podczas łączenia przedmiotów, zwany procesem technologicznym montażu.

Czynności występujące w procesie technologicznym można podzielić na dwie zasadnicze grupy:

•    główne, których zadaniem jest zmiana kształtu, wymiarów, jakości powierzchni lub właściwości materiału wytwarzanych przedmiotów,

•    pomocnicze, które łączą się z czynnościami głównymi, same jednak bezpośrednio nie wywołują zmian jakiejkolwiek właściwości przedmiotu, np. zakładanie i zdejmowanie przedmiotu z obrabiarki, czynności pomiarowe wykonywane przez robotnika na obrabiarce itp.

Podstawowymi elementami składowymi procesu technologicznego są operacje i zabiegi.

Operacja jest częścią procesu technologicznego wykonywanego na jednym stanowisku roboczym przez jednego pracownika (lub grupę pracowników) na jednym przedmiocie (lub grupie przedmiotów) bez przerw na inną pracę. Odznacza się niezmiennością przedmiotu obrabianego, stanowiska roboczego i wykonawcy.

Operacja może być wykonana podczas jednego lub wielokrotnego zamocowania przedmiotu. Zamocowaniem lub ustawieniem nazywa się tę część operacji, która jest wykonywana w warunkach jednego, ściśle określonego położenia przedmiotu na obrabiarce.

Przedmiot podczas jednego zamocowania może nieraz zmieniać swoje położenie obróbkowe. Zmianą obróbkowego położenia przedmiotu jest nacinanie uzębienia w kole zębatym na frezarce poziomej za pomocą podzielnicy. Obrabiane koło zębate jest tylko raz zamocowane w podzielnicy, ale przyjmuje tyle pozycji w operacji frezowania, ile ma zębów. W pracy automatów i półautomatów wielowrzecionowych jest również wyraźna różnica między zamocowaniem a pozycją przedmiotu. Obróbka na tych obrabiarkach odbywa się na tylu pozycjach, ile mamy wrzecion.