Od redaktora naukowego
Zarządzanie jakością jest traktowane jako integralny element składowy procesu zarządzania organizacją, obejmującego pięć funkcji zarządzania, tj. planowanie, organizowanie, kierowanie ludźmi, kontrolowanie i doskonalenie. Funkcje te są wzajemnie powiązane, przy czym według współczesnych zasad zarządzania jakością jakość osiąga się przez jej planowanie, a nie przez inspekcję. W związku z tym w procesie planowania określa się, co, jak i kiedy uzyskać, oraz sprawdza się możliwość realizacji. Stąd duże znaczenie mają badania i audyty, na podstawie których uzyskujemy informacje na temat uzyskanych wyników, które są podstawą porównań i ocen. Kontrola jakości - poczynając od kontroli wstępnej - polega na rejestrowaniu wyników uzyskiwanych przez organizację w celu ustalania, czy spełniają one określone normy jakościowe, a także ustalenie, jeżeli jest wymagane, sposobów eliminowania przyczyn niezadowalających wyników. Monitorowaniem objęte są wyniki dotyczące wdrażanych planów oraz stopień i jakość ich zrealizowania.
Podstawowe metody zarządzania jakością stanowią wyodrębniony obszar wiedzy, w którym zalecenia i normy (obecnie przede wszystkim normy ISO) określają ogólne metodyki zarządzania jakością. Rezultatem planowania jakości jest plan zarządzania jakością, który opisuje system jakości w organizacji, tj. strukturę organizacyjną, obowiązki, procesy i zasoby niezbędne dla wdrożenia zasad zarządzania jakością. Proces zapewnienia jakości obejmuje wszystkie planowane i regularnie przeprowadzane działania w ramach systemu jakości, które zapewnią spełnianie przez organizację odpowiednich norm jakościowych. W procesie identyfikacji potrzeby, a następnie określania wymagań jakościowych odnoszących się do organizacji stwierdzone wymagania i oczekiwania stanowią materiał wejściowy i są kluczowym elementem zarządzania jakością. Przyjęte zaś normy i parametry wykonania wynikają z podjętych decyzji.
W związku z tym organizacja powinna przygotowywać się do realizacji podjętych decyzji, zwracając uwagę na:
- jakość wyrobów i usług - jako zdolność organizacji do spełnienia przez dostarczane produkty pokładanych w nim celów, zaspokojenia potrzeb odbiorców i przygotowania nowych sposobów ich realizacji, doskonalenia produktów itp.;
- jakość procesu zarządzania - jako uporządkowanie zarządzania jakością, wyrażające się w realizacji przyjętych celów i zadań oraz ich efektywności. O jakości i zarządzaniu jakością coraz więcej się mówi, zwracając uwagę
na ich rolę w funkcjonowaniu organizacji. Zainteresowanie takie wyrażają nie tylko zarządzający organizacjami biznesowymi, ale także zarządzający organizacjami publicznymi, widząc tym korzyści społeczne i gospodarcze. W związku z tym poszukują sposobów wdrażania nowych rozwiązań, które są zgodne z przyjętymi standardami. Po pieiwsze obserwowane zainteresowanie wynika ze stałego doskonalenia procesów i poszukiwania możliwości wprowadzenia zmian w dostosowaniu do istniejących wymagań instytucjo-
6 Problemy Zarządzania