choroszy 3

93

93

Rys. 4.2. Schemat ustalania przedmiotu o kształcie prostopadłościanu w przestrzeni

pozbawiają przedmiot czterech stopni swobody. Pozostałe dwa stopnie swobody wiążą opór na czołowej powierzchni wałka i rowek wpustowy (rys. 4.4).

Nieco inaczej należy rozmieścić punkty oporowe w przedmiotach walcowych, których średnica znacznie przekracza ich długość. W takim wypadku na krótkiej powierzchni walcowej trudno jest umieścić cztery punkty oporowe. Duże rozmiary powierzchni czołowej umożliwiają natomiast umieszczenie na niej trzech punktów oporowych. Z tych właśnie powodów podczas ustalania krążków na powie-

należy umieścić w płaszczyznach xOy i zOy (rys. 4.3). Punkty te uniemożliwiają przemieszczanie się wałka wzdłuż osi x i z oraz obrót wokół tych osi. Przez oparcie powierzchni czołowej walca na punkcie oporowym b, umieszczonym w płaszczyźnie xOz pozbawia się go piątego stopnia swobody - możliwości przemieszczenia wzdłuż osi y. Zabezpieczenie przed obrotem wokół osi y, stanowiącym szósty stopień swobody, można zapewnić przez zastosowanie rowka wpustowego lub ścięcia, na którym umieszcza się ostatni punkt oporowy c. W praktyce do ustalania walcowych przedmiotów najczęściej wykorzystuje się pryzmy, które

Rys. 4.3. Ustalanie przedmiotu w kształcie walca

Rys. 4.4. Ustalanie wałka w pryzmie: a - ustawienie w pryzmie, b - schemat rozstawienia elementów oporowych pryzmy