choroszy3

133

133

...............

Rys. 5.62. Ustalenie przedmiotu płaszczyzną i powierzchnią gwintową: A główna płaszczyzna ustalająca przedmiotu A, - płaszczyzna ustawcza uchwytu

Rys. 5.63. Pierścień z wałeczkami ustalającymi: 1 - pierścień,

2 - wałeczek, 3 - sprężynka

stuje. Powodem jest tu mała dokładność ustalenia przedmiotu. Cecha ta stanowi następstwo ujemnego .'.pływu na tę dokładność odchyłki niewspółosiowo-sci powierzchni gwintowych wzglądem powierzchni walcowych, na których gwint jest nacięty. Ponadto ustalenie przedmiotu na gwintowanym elemencie ustalającym uchwytu pozostawia przedmiotowi dwa stopnie swobody, a mianowicie: obrót dookoła osi gwintu i posuw wzdłuż tej osi. Z tych właśnie względów gwint w przedmiocie może być pomocny w ustalaniu jako powierzchnia ustalająca pomocnicza (rys.

5.62). Główną powierzchnią ustalającą jest wtedy płaszczyzna A prostopadła do osi gwintu, która styka się z płaszczyzną ustawczą A, uchwytu. Należy nadmienić, że prawidłowe ustalenie przedmiotu uzyskuje się tylko wtedy, gdy część gwintowana będzie stosunkowo krótka, a sam gwint -niezbyt ciasny. Wówczas otrzymuje się dobre przyleganie płaszczyzny czołowej przedmiotu do czoła elementu ustalającego uchwytu.

5.2.5. USTALANIE PRZEDMIOTU JEGO POWIERZCHNIAMI 0 REGULARNIE POWTARZAJĄCYM SIĘ ZARYSIE

Rozwiązania takie stosuje się często w czasie obróbki kół zębatych oraz wałków wielowypustowych i przedmiotów z otworami wielorowkowymi.

1. Powierzchniami ewolwentowymi ustala się koła zębate po obróbce cieplnej. Aby v takim hartowanym kole uzyskać współśrodkowy otwór z uzębieniem, należy w operacji szlifowania otworu ustalić przedmiot na powierzchniach pracujących zębów. '•V przypadku kół walcowych o zębach prostych elementami ustalającymi są trzy wałeczki o tak dobranej jednakowej średnicy, aby wystawały nieco ponad wierzchołki zębów. Osadzone wahliwie w koszyczku i podtrzymywane sprężyną (rys. 5.63) są one zaciskane szczękami uchwytów samoosiujących (rys. 5.64). Gdy liczba zębów w kole zębatym jest podziclna przez trzy, promień powierzchni ustawczych szczek uchwytu zie ma wpływu na dokładność ustalenia. W przeciwnym razie szczęki te trzeba prze-szlifować lub przetoczyć na taką średnicą D, przy której nie wystąpi odchyłka niewspółosiowości e koła zębatego z uchwytem (rys. 5.65). W celu określenia - artości średnicy D obliczamy kolejno (rys. 5.66):

• średnicę koła podziałowego

d_p = zm_a,

gdzie: z - liczba zębów koła, m₀ - moduł nominalny. mm,