choroszy 9

99

było trudności podczas obróbki z zastosowaniem bazy zastępczej. Rozpatrzmy przy* kład frezowania rowka o głębokości 20^+0>l mm w płytce o wysokości 50_o, mm (rys. 4.11). Z tych samych względów, o których mówiono w poprzednim przykładzie, należy zastosować tu bazę zastępczą B. Wymiar , jest wymiarem istniejącym, wymiar 2CT⁰’¹ zaś jest wymiarem żądanym, musi więc być spełniony następujący warunek:

50^, - x** = 20^40,1,

skąd

_x^x2 _3o-o,i ^Xx_t ^ -o,i ■

Osiągnięcie wymiaru 301^’J jest niemożliwe, gdyż jego tolerancja równa jest zeru. Jeśli natomiast można otrzymać ten wymiar z tolerancją 0,1 mm, np. 30_q , mm, to wymiar głębokości rowka będzie wynikał z równania:

50,0,!-30_₀₁= 20^

co jest niezgodne z rysunkiem.

Zachowanie żądanego wymiaru 20⁴⁰’¹ jest natomiast możliwe w razie zmniejszenia tolerancji - zarówno grubości płytki, jak i wymiaru 30 mm - do wartości 0,05 mm (rys. 4.1 lb), tj.

50_₀,o5-30^f =20^+o’¹.

5.    Baza kontrolna - przyjęta do określenia położenia w przedmiocie jakiegoś punktu, linii lub powierzchni podczas kontroli zgodności rzeczywistego wykonania tego przedmiotu z jego wykonaniem zamierzonym. Bazą kontrolną nazywa się powierzchnię lub zespół powierzchni, względem których mierzy się przedmiot. Niekiedy, na przykład podczas pomiaru kilku równoległych otworów, oś jednego z nich bierze się za bazę kontrolną, a położenie pozostałych otworów określa się względem tej bazy. W istocie za bazę bierze się nie oś, lecz powierzchnię pierwszego otworu, gdyż do pomiaru położenia otworów stosuje się np. trzpienie osadzone w otworach.

6.    Baza technologiczna - przyjęta w celu określenia położenia w przedmiocie jakiegoś punktu, linii lub powierzchni podczas realizowania procesu technologicznego tego przedmiotu. Baza technologiczna dzieli się na montażową i obróbkową.

7.    Baza montażowa - powierzchnia, linia lub punkt (zespół powierzchni, linii lub punktów), określające rzeczywiste położenie danej części w stosunku do innych części w zespole maszyny. Dokładność montażu zależy od pokrywania się baz konstrukcyjnych i montażowych. Zgodność tych baz zachodzi jednak tylko wówczas, gdy bazą konstrukcyjną jest powierzchnia lub krawędź rzeczywista.

8.    Baza obróbkowa - powierzchnia, linia lub punkt (zespół powierzchni, linii, punktów), względem których określa się położenie powierzchni obrabianej w danej operacji lub zabiegu. Baza obróbkowa dzieli się na: