130859136

Open Access Library Aiuial V • 2015 • Issue 1

zwłaszcza podczas obróbki zautomatyzowanej. Właściwie dobierając warunki skrawania można uzyskać wióry odpryskowe powstające podczas obróbki materiałów kruchych, np. żeliwa lub segmentowe tworzące się w wyniku obróbki materiałów o średniej twardości ze średnimi prędkościami skrawania, które są łatwo usuwalne z przestrzeni skrawania i łatwe do składowania. W celu korygowania kształtu i podziału wiórów wstęgowych na krótkie odcinki stosowane są łamacze wiórów w postaci rowka wzdłuż krawędzi skrawającej, albo odpowiedniej nakładki zewnętrznej.

Wyróżnia się obróbkę skrawaniem: zgrubną, kształtującą, wykończającą i dokładnościową w zależności od wymaganej dokładności wymiarowo-kształtowej i założonej chropowatości powierzchni. Przebieg skrawania zależy od warunków skrawania, związanych z obrabiarką, narzędziem, przedmiotem obrabianym i otoczeniem, a w szczególności od warunków geometrycznych, związanych z cechami geometrycznymi ostrza narzędzia i przekrojem warstwy skrawanej oraz od warunków technologicznych, w tym prędkości skrawania, prędkości posuwu oraz głębokości skrawania.

Udział kształtowania elementów maszyn metodami obróbki skrawaniem, m.in. przez toczenie, frezowanie, wiercenie, struganie, przeciąganie, sięga nawet 70% wśród technologii wytwarzania, a w przemyśle maszynowym wynosi ok. 50%. Udział ten zmniejsza się jednak systematycznie, w miarę wprowadzania technologii dokładnościowych (j. ang. near net shape), polegających na projektowaniu procesu technologicznego w ten sposób, aby kształt i wymiary półproduktu były bardzo zbliżone do ostatecznych, przez co zmniejszeniu ulega zakres obróbek wykończających i redukowane są naddatki technologiczne, co wpływa na skrócenie czasów technologicznych i zmniejszenie ogólnych kosztów wytwarzania. Technologie obróbki skrawaniem rozwijają się, m.in. jako:

• obróbka skrawaniem z dużymi prędkościami (j. ang. High Speed Cutting - HSC), zapewniająca bardzo dużą wydajność ubytkową wyższą jakość obrabianej powierzchni, mniejsze siły skrawania oraz poprawę stabilności obróbki,

• obróbka wysoko wydajna (j. ang. High Productive Cutting - HPC), przy standardowej prędkości skrawania ze zwiększonym posuwem i z możliwością stosowania konwencjonalnych obrabiarek, lecz nie zapewniającej wysokiej gładkości powierzchni, co decyduje ojej ograniczonym zastosowaniu,

• obróbka na sucho, bez stosowania lub z ograniczonym zastosowaniem cieczy chlodząco-smarujących, intensywnie rozwijana ze względów ekonomicznych i ekologicznych,

L.A. Dobrzański, D. Pakuła, M. Staszuk, A.D. Dobrzańska-Danikiewicz