130859126

Open Access Library Aiuial V • 2015 • Issue 1

Podczas procesu skrawania następuje lokalne sczepianie narzędzia z obrabianym metalem na powierzchni przyłożenia oraz na powierzchni natarcia, na której wiór przylega do narzędzia, co schematycznie przedstawiono na przykładzie noża tokarskiego na rysunku 2.4 [1,4]

Rysunek 2.4. Schemat lokalnego spajania się narzędzia z obrabianym materiałem i wiórem a) przekrój w płaszczyźnie prostopadłej do krawędzi skrawającej, b) widok powierzchni natarcia narzędzia w pobliżu ostrza; 1 - strefa lokalnego spajania się, 2 - strefa kontaktu przerywanego[1, 4]

Zużycie ostrego narzędzia może następować na skutek oddziaływania prędkości skrawania oraz sil przyłożonych do niego w czasie procesu skrawania. Wzdłuż powierzchni natarcia ruch wióra i duże naprężenia normalne tworzą trwale uszkodzenie nazywane zużyciem kraterowym (kraterem). Może to wpływać na słabe wykończenie powierzchni obrabianej. Kiedy wzdłuż powierzchni przyłożenia posuw narzędzia i duży nacisk nonnalny wzrastają zwiększa się obszar styku między narzędziem a przedmiotem, powodując zużycie na powierzchni przyłożenia, które jest jednak łatwiejsze do zmierzenia, wobec czego przyjmuje się je jako wskaźnik określający trwałość ostrza. Położenie oraz rozmiar tego zużycia powierzchniowego odgrywają istotną rolę w określeniu okresu pracy narzędzia skrawającego [18-24],

Połączenie zużycia powierzchni przyłożenia oraz krateru prowadzi do pogorszenia powierzchni obrabianej i może spowodować przekroczenie tolerancji obrabianej części. Powoduje to zmniejszenie kąta między powierzchnią natarcia a powierzchnią przyłożenia. Te zmiany geometryczne prowadzą do osłabienia krawędzi skrawającej i mogą prowadzić do złamania ostrza. Rysunek 2.5 przedstawia jak proces zużycia zmienia geometrię narzędzia skrawającego [15, 25-28],

22

L.A. Dobrzański, D. Pakuła, M. Staszuk, A.D. Dobrzańska-Danikiewicz