choroszy3

163

5.6. ELEMENTY USTALAJĄCE POŁOŻENIE NARZĘDZIA WZGLĘDEM UCHWYTU LUB PRZYRZĄDU

Rys. 5.119. Tulejka redukcyjna

Stosownie do rodzaju narzędzia zmieniają się sposoby nadawania mu określonego położenia względem odpowiedniego elementu obrabiarki. Narzędzia wykonujące ruch obrotowy, tj. wiertła, a także każde inne narzędzie podobnie działające, jak rozwiertak lub pogłębiacz są zaopatrzone w chwyt stożkowy lub walcowy.

Chwyty walcowe stosuje się w wiertłach o małej średnicy, ponieważ nie mogą one przenosić większych momentów pochodzących od siły skrawania. Aby usunąć tę niedogodność, zaopatruje się je u samego końca w dwa krótkie spłaszczenia (płetwę), wchodzące w odpowiedni rowek w korpusie uchwytu samośrodkujące-go do wierteł. Przeciwnie jest z chwytami stożkowymi, w których płetwa nie ma za zadanie przenosić momentu obrotowego, lecz ma służyć jako oparcie podczas wysuwania wiertła z gniazda. Moment skręcający przenosi w chwycie stożkowym tarcie spowodowane jego zakleszczeniem w gnieździe.

Narzędzia o stożkowym chwycie można zamocować bezpośrednio we wrzecionie lub innym odpowiednim elemencie obrabiarki, jak np. konik lub głowica rewolwerowa, tylko wtedy, gdy wielkość chwytu i gniazda wzajemnie sobie odpowiadają. W przeciwnym razie używa się jako elementów pośredniczących tulei redukcyjnych (rys. 5.119), które zewnętrzną swoją powierzchnią stożkową odpowiadają gniazdu wrzeciona, wewnętrzną zaś -chwytowi wiertła. Nie jest jednak wskazane stosowanie więcej niż jednej tulei redukcyjnej, gdyż wpływa to ujemnie na dokładność kształtu wykonanego otworu.

Narzędzia zaopatrzone w chwyt walcowy można uchwycić - zależnie od wartości momentu potrzebnego do skrawania -w kilka sposobów, a mianowicie za pomocą:

•    tulei zaciskowych,

•    oprawek zaciskowych,

•    oprawek samośrodkujących,

•    oprawek szybko mocujących.