choroszy43

10    Obróbka wykańczająca powierzchni zewnętrznych

11    Kontrola

W przypadku tulci lub tarczy hartowanej obróbkę cieplną należy zaplanować po operacjach kształtujących, przy czym w otworze wielorowkowym pozostawia się naddatek na powierzchniach ustalających. Aby zapobiec zwężeniu rowków podczas hartowania, przedmioty osadza się na specjalnym trzpieniu. W ten sposób unika się bardzo kłopotliwego szlifowania boków poszczególnych rowków, które można przeprowadzić tylko na specjalnych obrabiarkach.

W procesie technologicznym tarcz, zwłaszcza tych, które pracują z dużą prędkością obrotową, należy przewidzieć operację wyrównoważenia.

Za bazy zgrubne przyjmuje się jedną z powierzchni czołowych i zewnętrzną lub wewnętrzną powierzchnię walcową. Bazami do dalszych operacji obróbkowych są: zewnętrzna lub wewnętrzna powierzchnia obrobiona i przylegająca do niej powierzchnia czołowa. W celu ustalenia położenia kątowego wykorzystuje się albo jeden z otworów w powierzchni czołowej lub w kołnierzu, albo któryś z kształtowych występów.

Najważniejsze zagadnienia związane z obróbką zewnętrznych powierzchni przedstawiono w rozdziale 15.

16.4. OBRÓBKA ZGRUBNA OTWORÓW KOŁOWYCH

16.4.1. NAWIERCANIE I WIERCENIE

Podstawowym sposobem obróbki za pomocą skrawania otworów w pełnym materiale jest wiercenie. Powiększenie średnicy istniejących już otworów należy do innych sposobów obróbki, jak np. pogłębianie, rozwiercanie, wytaczanie, przeciąganie itp. Wyjąwszy przeto przypadki, gdy przedmiot ma otwór odlany albo przebity w czasie kucia lub prasowania, wiercenie podczas wykonywania otworów jest zawsze wstępną czynnością.

Do obróbki otworów w zakresie średnic od 0,25 do 80 mm powszechnie są dziś stosowane wiertła kręte. Gdy wierci się w pełnym materiale, część walcowa w pobliżu osi wiertła, której średnica jest równa długości ścinu, nie doznaje skrawania. Ścin bowiem tylko skrobie materiał lub zgniata go, zużywając około 65% siły posuwowej. Zrozumiały staje się przeto powód, dla którego wpierw wykonuje się nawiercenie (rys. 16.5) specjalnym wiertłem o kącie wierzchołkowym od 90° do 100° (rys. 16.6). Ponieważ kąt ten dla wiertła krętego wynosi od 116° do 120°, na początku skrawania narzędzie dotyka przedmiotu nie ścinem, lecz krawędziami skrawającymi (rys. 16.7).

Aby wiertło kręte wykonywało poprawnie swą pracę skrawania, tzn. wytwarzało dokładnie cylindryczne otwory pożądanej średnicy z użyciem możliwie najmniejszej mocy, muszą być spełnione następujące warunki:

a)    dokładnie ta sama długość obu krawędzi skrawających,

b)    dokładnie ten sam kąt przystawienia dla obu krawędzi,