choroszy)1

291

Obróbką zgrubną i kształtującą zewnętrznych powierzchni obrotowych przeprowadza się najczęściej na tokarkach: kłowych, wielonożowych, kopiowych, rewolwerowych, sterowanych numerycznie (SN) i automatycznych. Z innych specjalnych metod obróbki wymienić należy: frezowanie powierzchni obrotowych metodą „Roto-Miłl” i toczenie obwiedniowe.

Tokarki kłowe stosuje się w produkcji jednostkowej i małoseryjnej. Tylko wówczas, gdy zakład nie dysponuje odpowiednimi obrabiarkami, można je stosować w produkcji średnioseryjnej lub wielkoseryjnej. Istotne znaczenie ma tutaj ustalenie takiej kolejności obróbki stopni, aby czas obróbki całego wału był jak najmniejszy. Na rysunku 15.24 przedstawiono plan zabiegów obróbki zgrubnej wałka na tokarce kłowej z pręta walcowanego. W układzie przedstawionym na rysunku 15.24a obróbkę przeprowadza się w trzech przejściach, przy czym toczenie każdego stopnia rozpoczyna się od powierzchni czołowej przedmiotu. W układzie przedstawionym na rysunku 15.24b przewidziano obróbkę każdego stopnia oddzielnie. Układ ten jest korzystniejszy od poprzedniego, gdyż oprócz zmniejszenia czasu obróbki zapewnia większą trwałość ostrza, ponieważ - jak wiadomo z teorii skrawania - zwiększenie głębokości skrawania mniej niekorzystnie wpływa na trwałość ostrza niż zwiększenie posuwu. Ograniczenie stosowania układu stanowi zarówno niedostateczna jego sztywność, jak i niedostateczna moc silnika tokarki. Dlatego najczęściej stosuje się kombinacje układów przedstawione na rysunkach 15.24ai 15.24b tworzące układ pośredni (rys. 15.24c).

Tokarki wielonożowe są wyposażone w dwa suporty, przy czym na każdym z nich można mocować od kilku do kilkunastu noży. Suport przedni ma posuw wzdłużny, su-port tylny - posuw poprzeczny (rys. 15.25). Niektóre typy tokarek wielonożowych są wyposażone w trzeci suport - górny, który jest przydatny przy toczeniu wałków o bardzo złożonych kształtach. Za pomocą wzorników można narzędziom nadawać różne drogi, umożliwiające w ten sposób wykonanie powierzchni kształtowych. Tokarki te odznaczają się dużą mocą napędu wrzeciona (30 kW i więcej), sztywną budową, hydraulicznym napędem posuwów sterowanych za pomocą krzywek płaskich i zderzaków. W produkcji seryjnej sto- a    b

suje się wymienne imaki, w których noże są zamocowane na stałe. Orientacyjnie można przyjąć, że serię powyżej 10 sztuk ekonomiczniej jest obrabiać na tokarkach wielonożowych niż na tokarkach ogólnego przeznaczenia.

Warunki skrawania dobiera się w miarę możności tak, aby cały naddatek zdjąć w jednym

, 3, 4 kolejność

przejściu. Dlatego głębokości _Rys. 15.24. Schemat obróbki stopni: 1, skrawania dochodzą tu do    obróbki stopni