choroszy51

351

16.6 OBRÓBKA BARDZO DOKŁADNA OTWORÓW KOŁOWYCH

Podobnie jak w obróbce bardzo dokładnej zewnętrznych powierzchni obrotowych posługujemy się tu powierzchniową obróbką plastyczną lub ścierną. Najbardziej rozpowszechnione sposoby pierwszej metody polegają na przetłaczaniu przez obrabiany otwór o małej średnicy (do 30 mm) kulki lub trzpienia z jedną lub kilkoma wypukłymi powierzchniami roboczymi (rys. 16.18) o średnicach nieco większych niż obrabiany otwór bądź - gdy mamy do czynienia z otworami średnimi (do 060 mm) i dużymi (powyżej 060 mm) - na nagniataniu (rys. 16.19).

Rys. 16.18. Przetłaczanie otworu: a) przetłocznikiem przez przepychanie, b) przetłocznikiem przez przeciąganie, c) kulką przez przepychanie

Rys. 16.19. Schemat rolownicy do obróbki otworów: 1 - przedmiot, 2 - rolka, 3 - stożek obrotowy

Zaletąnagniatania jest wytworzenie w warstwie wierzchniej naprężeń ściskających, co powoduje wzrost wytrzymałości zmęczeniowej. Ujemną stroną jest natomiast zwiększenie średnicy zewnętrznej przedmiotu obrabianego, wypłynięcie materiału na obu powierzchniach czołowych i powiększenie średnicy otworu w miejscu wejścia i wyjścia narzędzia.

Spośród sposobów obróbki powierzchniowej ściernej największe zastosowanie w przemyśle znajduje docieranie i gładzenie. Rozważmy po kolei każdy z nich.

Docieranie (lapping) otworów jest wykonywane za pomocą luźnego ścierniwa, które przemieszcza się po obrobionej powierzchni pod wpływem nacisku i ruchu względnego narzędzia zwanego docierakiem. Najprostszym narzędziem do obróbki utwardzonej