choroszy2

Rys. 3.37. Zależność czasu (kosztu) obróbki od dokładności wykonania

nia operacji, przy czym osiągnięcie pewnej minimalnej odchyłki A_e może być w ogóle niemożliwe,

•    zbliżonej do łuku (odcinek B), odpowiadającej takim warunkom, w których zwiększenie dokładności obróbki jest stosunkowo łatwe, jeśli dopuszcza się odpowiednie zwiększenie czasu i kosztów obróbki,

•    łagodnie nachylonej do osi odciętych (odcinek C), tak że nawet nieznaczne zwiększenie lub zmniejszenie czasu obróbki powoduje znaczną zmianę odchyłki.

Rys. 3.38. Zależność kosztu od dokładności dla różnych sposobów obróbki: 1 - obróbka zgrubna. 2 - obróbka dokładna, 3 - obróbka wykańczająca

Dokładność, odpowiadającą odcinkowi C, nazywamy dokładnością gwarantowaną. Obróbka w tych warunkach nie jest ekonomiczna, inną metodą można osiągnąć wymaganą małą dokładność szybciej i taniej. Zamiast obróbki skrawaniem do mało dokładnych przedmiotów można stosować kucie w matrycach, odlewanie, ciągnienie itp., jeśli nie ma na przeszkodzie innych względów, jak zbyt mały program produkcyjny, brak odpowiednich urządzeń itd. Odpowiadające odcinkowi A odchyłki wyznaczają zakres dokładności osiągalnej. Obróbka w tych warunkach jest zazwyczaj również nieekonomiczna, gdyż wymaga dużej liczby przejść, wysoko wykwalifikowanych pracowników itp. Przypadek ten zachodzi wówczas, gdy nie ma możności zastosowania odpowiedniejszego sposobu obróbki, np. w małych warsztatach wskutek braku szlifierki, wałki o dużej dokładności obrabia się na tokarce. Najczęściej spotykane w praktyce warunki odpowiadają punktom odcinka B krzywej.

Dokładność odpowiadająca temu odcinkowi jest ekonomiczną dokładnością obróbki. Średnią wartością tej dokładności jest średnia arytmetyczna odchyłek Aj i A₂ określających odcinek B krzywej.

Granice odcinka ekonomicznej dokładności obróbki można określić na podstawie porównania różnych metod możliwych do zastosowania w danym przypadku. Z porównania trzech metod obróbki 1, 2 i 3 (rys. 3.38) wynika, że