441
Rys. 20.41. Obróbka zgrubna łóż Rys. 20.42. Obróbka zgrubna łóż
w ustawieniu 1 i 4 w ustawieniu 2 i 3
Zastosowane w omówionych operacjaeh narzędzia stanowią zespoły głowic czołowych oraz walcowo-czołowych z ostrzami z węglików spiekanych. Przyjęty przeciwbieżny rodzaj frezowania umożliwia zachowanie dużej trwałości narzędzi w warunkach zdejmowania naskórka odlewniczego.
Zaznaczyć należy, że buduje się również specjalne wielowrzccionowe frezarki wzdłużne umożliwiające obróbkę płaszczyzn sprzężonych łóż w jednym ustawieniu. Na rysunku 20.43 przedstawiono schemat frezowania zgrubnego prowadnic i powierzchni oporowych łoża tokarki na specjalnej dziewięciowrzecionowej frezarce wzdłużnej. Obrabiarka ma cztery poziome wrzecienniki na stojakach, dwa obrotowe (na obrotnicy) na belce poprzecznej oraz jeden trójwrzecionowy wbudowany w belkę poprzeczną.
Obrobiony zgrubnie, skłonny do paczenia odlew, poddaje się odprężaniu, przy czym można wyróżnić dwa rodzaje tych zabiegów. Pierwszy z nich, mechaniczny polega na sprowadzeniu wewnętrznych naprężeń w przedmiocie do dopuszczalnej małej wartości za pomocą wymuszania drgań o określonej amplitudzie i częstotliwości. Służą do tego wibratory. Drugi sposób, cieplny, dotychczas powszechnie stosowany, polega na jedno- lub wielokrotnym nagrzewaniu łoża, jego wygrzewaniu i powolnym studzeniu. W wyniku wyzwolenia naprężeń wewnętrznych zgrubnie obrobione powierzchnie łoża ulegają trwałym, często dość znacznym odkształceniom. Z tego powodu drugi etap obróbki łoża (kształtowanie) jest poprzedzany operacją wyrównania powierzchni bazowych. Zadania obróbki kształtującej sprowadzają się do:
a) nadania przedmiotowi pełnego kształtu, wynikającego z założeń konstrukcyjnych,
b) wykonania tych płaszczyzn, które nie wymagają obróbki wykańczającej.
Trudności spotykane w tej części cyklu wytwarzania łoża wynikają przede wszystkim z konieczności:
a) równoczesnej obróbki wielu pionowych, poziomych i skośnych płaszczyzn,