CIMG3332

ROCZNIKI HUMANISTYCZNE Tom XIX, zeszyt 2    —    1971

1971

ALEKSANDRA WITKOWSKA OSU

MIRACULA MAŁOPOLSKIE Z XIII I XIV WIEKU

STUDIUM ZRODŁOZNAWCZE

WSTĘP

Współczesne badania nad religijną mentalnością polskiego średniowiecza postulują z konieczności poszerzenie bazy źródłowej, a tym samym domagają się od historyka zajęcia nowej postawy wobec źródeł hagio-graficznych zawierających dla tego rodzaju studium materiał specjalnie cenny i ciekawy¹.

Zwrócono już w historiografii uwagę na wartość szczegółowych badań nad naszymi XIII- i XIV-wiecznymi żywotami w celu pogłębienia znajomości procesu recepcji chrystianizmu na gruncie polskim². Pierwsze próby analizy źródłoznawczej najstarszych Żywotów Salomei i Kingi pozwoliły stwierdzić niewątpliwie duże możliwości wykorzystania rodzaju literackiego „vita sanctorum” dla interpretacji religijnej mentalności epoki ^{1 2}. Warto z kolei zwrócić uwagę na podobny walor Miracula, zapisek o cudach „post mortem”, bogato reprezentowanych w średniowiecznej literaturze hagiograf icznej.

1

¹ Na żywo dyskutowany problem istotnej wartości i przydatności średniowiecznych źródeł hagiograficznych w badaniach historycznych zwrócili uwagę m. In.: G. de La gardę. Histoire des idćes et des sentiments du Moyen Age. W: IX² Con-gres International des Sciences historiąues. Rapports. T. 1. Paris 1950 s. 179; R. Aigrain. Uhagiographie. Ses sources, ses móthodes, son histoire. Paris 1953 s. 285 n.; E. Delaruelle. La pieta populare nel secolo XI. W: X² Congrts inter-national des Sciences historiąues. Relazioni. T. 3. Roma 1955 s. 327; H. G On ter. Der mittelalterliche Mensch. „Historiach es Jahiftweh” 44 (1924) s. 9.

2

   Por. J. Kłoczowski. Dominikanie polscy na Śląsku w XlIl-XIV w. Lublin 1956 s. 210 n.; R K ii r bisówna. _ttZywot W. Salomei” jako źródło historyczne. W: Studia historica w 35-lecie pracy naukowej H. Lowniańskiego. Warszawa 1958 s. 152 nn.; H. Witkowska. „Vita Sanctae Kyngae ducissae cracoviensis” jako źródło haęiograficzne. ^Rodniki Humanistyczne” 10 (1961) z. 2 s. 57 im.

•    Por. Kiirbisówna, fw. s. 152 nn. Badania żródłaznawcze nad Vita Kingi rzuciły nowe światło na proces recepcji form pobożności franciszkańskiej w środowisku polskim (por. W i t k o w s k a, Jw. s. 130 nn.).