DSC00045 (32)

168 Ćwiczenie 12

(rys. 12.7), Konsekwencją procesu pełzania jest więc. wydłużenie elementu - tyra większe, im większa jest plastyczność materiału - a w końcu jego pęknięcie,.

Odporność na pełzanie materiałów pracujących w podwyższonej temperaturze określa się takimi parametrami, jak:

. • - granica pełzania, naprężenie, przy którym w okrt&ónyiń ća^sie, ,np. 100000 h, i w określonej temperaturze, np. 5$0?C,- wydłużenie osiągnie wartość graniczną (dopuszczalną), np. 0,5%; oznaczenie takiej granicy pełzania będzie wyglądać następująco: iWidcoo/rio’* 620 MPa;

— wytrzymałość na pełzanie (zwana też wytrzymałością czasową lub żarowy-trzymałością), czyli naprężenie, prźy którym w określonych warunkach nastąpi pęknięcie elementu; przykładowe oznacżeńie:    590 MPa.

*

. . * ' ł*

Rys. Pitótki ipfcłaaitiowre w stal 15HM (p&,w., 300x)

:    O wytrzymałości na pełzanie decyduje nie tyle wytrzymałość doraźna materiału

R_m, ile stabilność struktury w warunkach długotrwałej eksploatacji w podwyższonej temperaturze i wynikająca z niej stabilność właściwości mechanicznych, ' ,,f

W przypadku materiałów wielofazowych wskaźnikiem stabilności poszczególnych faz jest ich energia swobodna - im mniejsza energia danej fazy, tym większa jej stabilność. Trzeba jednak pamiętać, iż „narzędziem” umożliwiającym większość przemian fazowych jest dyfozja, której szybkość zależy od temperatury topnienia związanej z siłą wiązań międzyatomowych. Typowym przykładem wykorzystania tych prawidłowości jest wprowadzanie do stali żarowytrzymałych pierwiastków