DSC00200 (12)

90

Wolter

Czyt nic ma zuchwalstwa w przeświadczeniu, że wymaga I ono wsparcia i że właśnie idee filozoficzne mogą go dostar. {1 czyć?

Cóż by odpowiedział p. Pascal człowiekowi, który by mu' rzekł: .. Wiera, że tajemnica grzechu pierworodnego jest przed* miotem mej wiary, a nie mego rozumu. Bez żadnych tajemnic . pojmuję, czym jest człowiek; wiem, że przychodzi na świat jąk inne zwierzęta; że poród jest tym trudniejszy, im delikatniejszej budowy jest położnica; że niekiedy i kobiety, i samice zwierząt umierają w połogu; że istnieją niekiedy dzieci ułomne, które żyją, lecz są pozbawione jednego czy też dwóch zmysłów,- czy też-■ zdolności umysłowych; że te, których konstytucja jest najlepsza, • mają również najżywsze namiętności; że miłość samego' siebie , jest równa-u wszystkich ludzi i jest im równie niezbędna, jak pięć umysłowi M owa miłość własna jest nam dana od Boga dla zachowania iiaszego jęstestwa|:ip religia jest ń*un od niego dana, by miłość własną regulować; że idee nasze są słuszne lub nie- j konsekwentne, jasne lub ciemne w zależności od tego, czy nasze narządy są mniej lub' bardziej rzetelne, raniej lub bardziej przenikliwe, i 'wreszcie w zależności; od tego, czy mniej lub bardziej. .ulegamy namiętnościom; że we wszystkim zależni jesteśmy ód. powietrza, które nas otacza, od produktów, które Spożywamy, i że we wszystkim tym żadnej nie ma sprzeczności. Człowiek" bynajmniej nie jest zagadką —jak Pan sobie to wyobraża, dby v mieć przyjemność z jąj. rozwikływania. Wydaje się, ie w przyrodzie człowiek jest na swym miejscu, wyższy ponad zwierzęta, do których upodobniają go jego organa, niższy od innych bytów,.^! do ktęrych, zapewne, czyni go podobnym myśl. Tak jak wszystko, co postrzegamy, jest on mieszaniną dobra’ i zła, przyjemności i męki. Posiada on namiętności, by działać, a rozum, by namiętno-: ściami rządził. Gdyby człowiek był doskonały — byłby Bogiem, a wszystkie te domniemane przeciwności, które napotyka, a które Pan nązywa sprzecznościami, są tylko nieodzownymi elementami,