DSC00301 (16)

796

Jerzy Stachuro • PATOLOGIA CHOROB PRZEWODU POKARMOWEGO

znalezienia raka istnieje w tzw. wrzodzie modze- i przebicie przez wrzód całej grubości ścia_nv lowatym (ulcus callosum), w którym sam wrzód żołądka - pęknięty wrzód żołądka (ulcus rjf otoczony jest wałowato zgrubiałymi brzegami tum). To ostatnie powikłanie jest rzadsze, _aj_e (skutek nadmiaru receptora EGF w strefie go- doprowadza do zagrożenia życia pacjenta, b₀ jenia wrzodu). Najczęstsze powikłanie wrzodu wiąże się z niebezpieczeństwem rozlanego zap_a. żołądka to masywne krwawienie (ulcus sangui- lenia otrzewnej. Rzadkim powikłaniem wrzod_u nans, z nadżartego naczynia w dnie wrzodu) jest zwężenie odźwiemika.

POLIPY

■ Współzależność występowania polipów i raka żołądka jest znana od dawna.

♦ Polip jest określeniem makroskopowym. Twór polipowaty może zawierać bardzo różne utkanie - od zmian hamartomatycznych i zapalnych po nowotworowe, przy czym mogą to być również nowotwory nienabłonkowe. Istotne jest różnicowanie zmian nowotworowych z nie-nowotworowymi. Diagnostyka histologiczna polipów gruczolakowych nie przedstawia zazwyczaj trudności. Natomiast endoskopowe badanie nie pozwala na tak jednoznaczne rozpoznanie. Poza polipami mezenchymalnymi, hamartomatyczny-mi, hiperplastycznymi szereg zmian - od ekto-powych ognisk trzustki, poprzez nienaturalnie zgrubiałe fałdy błony śluzowej, aż po mięśniaki, guzy neuroendokrynne i chłoniaki - może rosnąć w formie polipowatej i nasuwać podejrzenie raka. Tylko jednak polipy gruczolakowate (gru-czolaki) stanowią częstsze podłoże dla rozwoju raka. Wymagają one badania seryjnego, które może wykryć w gruczolaku ogniska nasilonej dysplazji, stany graniczne czy wreszcie raka. Rak może znajdować się na terenie gruczolaka jak i poza nim. Natomiast w polipach hiperpla-stycznych (i innych nienowotworowych) prawie zawsze rak, jeśli jest obecny, to poza polipem.

♦ Polipy gruczolakowate są rzadkie, dużo rzadsze niż polipy nienowotworowe, stanowią mniej niż 5% wszystkich polipów żołądka. Istotną trudność mogą sprawiać zmiany graniczne, w których histologiczne określenie, czy zmiana jest jeszcze dysplazją/gruczolakiem czy też rakiem, graniczy z niemożliwością. Przypadki takie są na szczęście bardzo rzadkie. W większości przypadków seryjne badanie histologiczne ujawnia lub wyklucza złośliwy charakter zmiany, głównie naciekowy wzrost raka. Polipy winno się usuwać i oceniać w całości. Bez tego nie poznamy do końca typu polipa i nie możemy wykluczyć nowotworu. Ponadto może się zdarzyć, że zbyt powierzchowna gastrobio-psja nie obejmuje reprezentatywnego dla polipa rejonu, jeśli występuje równocześnie rozrost dołeczkowy nabłonka powierzchni.

♦    Nienowotworowe polipy żołądka nie powinny nas w pełni uspokajać. Niezależnie bowiem od nienowotworowych polipów w żołądku może współistnieć rak, umiejscowiony poza polipem. Stwierdzenie więc w żołądku polipa wymaga szczególnie dokładnego przebadania całej błony śluzowej. Generalnie polipy powstają częściej w części antralnej w błonie śluzowej z zanikową formą przewlekłego zapalenia żołądka, która sama w sobie jest obarczona większym ryzykiem rozwoju raka.

♦    Polipy żołądka mogą się wiązać z poza-żołądkowymi chorobami. Mogą być np. częścią zespołów polipowatości (polipowatość rodzinna jelita grubego, zespół Gardnera). Niektórzy chorzy z gruczolakiem przytarczyc i hiperchlor-hydrią mają również mnogie polipy biperpla-styczne żołądka. Polipy hiperplastyczne żołądka są częstsze w przypadkach polipowatości jelita, rakach jelita grubego, a właściwie całego układu pokarmowego.

KLASYFIKACJA POLIPÓW

Polipy hamartomatyczne (i inne rozwojowe)

Polipy z gruczołów trawieńcowych (ang. fun-dic gland polyps)

Polipy Peutz-Jeghersa Polipy w chorobie Cowdena (zespół mnogich hamartomatów)

Polipy młodzieńcze Heterotopowe ogniska trzustki Heterotopowe polipy z gruczołów żołądkowych

Ogniskowy rozrost dołeczkowy (klasyfikacja WHO zalicza je do polipów hiperplastycz-nych)

Polipy hiperplastyczne