DSC00161

lityczną odpowiedzialność, którą przecież odczuwają, wyntąpila z propozycją, by w każdej sekcji mianować sześć obywatelek, które pracowałyby na rzecz tej pokojowej misji. Mlałyby one czu-wuć nad tym, by przestrzegana była zasada wolności przekonnń. a reprezentanci różnych zapatrywań traktowali się z szacunkiem³*.

Chociaż Thćroigne swoim apelem o jednomyślność bynaj. mniej nie wypowiudało żudnej politycznej (partyjnej) deklaracji, nic wprost popierała jednak żyrondystów. Bowiem uspokojenie zamieszek i społecznego niepokoju mogło wyjść na dobre tylko rządzącej frakcji. Stula więc w opozycji do tych kobiet, które skupiły się wokół klubu „republikańsko-rcwolucyjnych obywatelek'*. Popierały one „partię gór" a później „Enrngćs”; w interesie kobiet z ludu domagały się między innymi ustalenia stałych cen. kary śmierci za lichwę, surowej kontroli politycznej deputowanych. Były za przewrotem, a w Thćroigne widziały przeciwniczkę, popierającą istniejący rząd.

15 mąja 1793 doszło przed Konwentem do ostrego starcia pomiędzy Theroigne i reprezentantkami „kobiet rcpublikańsko-re-wolucyjnych”, podczas którego Thćroigne została publicznie pobita. Jak później opowiadała niemieckiemu jakobinowi - Forsterowi, kobiety wywlokły ją do ogrodu Tuilleries, „biły jn kamieniami po głowie i chciały utopić w sadzawce"³⁹.

Scena ta nie stała się, jak chce legenda, przyczyną pomieszania zmysłów Thćroigne. Wprawdzie rewolucjonistka nie pojawiała się już od tej pory’ na arenie politycznej, jednakże wiadomo, że swoje sprawy finansowe regulowała z pełnym rozsądkiem.

Kiedy pewnego dnia 1793 Forster spotkał ją podczas jakiegoś posiłku, pisał potem do swojej żony: „Wypowiadane przez nią wczoraj sądy (na temat rewolucji) były bez wyjątku trafne, konkretne, pewne i dotykające dokładnie istoty tego, do czego się odnosiły. O wiedeńskim ministerstwie wypowiudało się ze znawstwem, które może być efektem prawdziwie wielkiej umiejętności trafnej obserwacji"⁴⁰.

Wprawdzie zauważył, że Thćroigne cierpiała z powodu „straszliwego bólu głowy", dodał jednakże, że nie miało to wpływu na jej „gorące uczestnictwo" w rozmowie. Forster wiedział

również, ic ThfcroiRno uchodr.itn u podcjr?.uTu\. .pontmł ccwti. poioslowin) ji\ i\i\ wolnolci". Viy\o to pwrwMonsdnym p^kunicm dło płotek, według U6tych byta agentką Austrii.

W ntmo&fcrzc nądów icrroru i zastraszenia już tam status Thfcroigne jako cudzo7.icmki wystarc7.a\.by j«\ /adenuncjowafc. Fora tym mW ji\ nu oku jeden 7. pohcyjnych »xpicti, któremu podpadła jako autorka batów, pisanych do jednego z p»m i (iwuidczs\cych o wyraźnie podejrzanych poglądach. „Piorunowanie metod bezpieczeństwa, których dobro Francji bezwzględnie wymaga i zwodzenie opinii pubhcznej na manowce czczych spekulacji moral-nych. by odwrócić uwagi; narodu od wroRich spisków - takie mniej więcej miały być zamiary Thćroigne"'^v.

27 czerwca V79A została aresztowana.'Aadenuncjował ją członek rewolucyjnego komitetu sekcji bepcłlcticr, Taschcrcau. Nie przedłożono ani nakazu aresztowania, ani jego uzasadnienia.

Trzy dni później jej brat, Nocolas-Joseph Terwagne, który w Paryżu tymczasem ożenił się i prowadził tu pralnię, złożył wniosek o ubezwłasnowołnicnic siostry. Uważał, że znajduje się ona „w stanic obłędu", który „nic pozwała jej reprezentować własnych interesów", a nawet każe się „obawiać się o bezpieczeństwo sąsiadów"*2. Sąd przychylił się do wniosku i postunowił zwołać radę złożoną z przyjaciół i rodziny, która miała wypowiedzieć się w kwestii proponowanego ubezwłasnowolnienia i ustanowienia kuratora.

Sądowe postępowanie ubezwłasnowolniające kosztowało majątek. Doprawdy, bratu Thćroigne musiało bardzo zależeć na uznaniu jego siostry za obłąkaną. Myśleć można tutaj o kilku motywach. Tym, który nasuwa się najpierw, i któremu jak dotąd dawali wiarę wszyscy biografowie, jest stwierdzenie, ze zachowanie Thćroigne rzeczywiście stało się „nienormalne". Przeciwko temu przemawia jednak cały szereg argumentów. Podczas aresztowania Thćroigne zachowywała się mądrze 1 w sposób jak najbardziej opanowany. Próbowała argumentować, me stawiając jednak policji oporu; jej protest odpowiadał po prostu wymogom sytuacji. Gdyby jej zachowanie było w jakikolwiek sposób szczególne, zapewne zostałoby to odnotowane w policyjnych protokołach. Nikt ze współczesnych, znających Thćroigne, nie utrzymywał, ja-

59