\y ^J^Szkólę
jakoJedno^ogniwwzłożonyjlipfoęraj^iSSSSfil-SSŁ
dz^ecka^jeśli stale siy ona miejscem poraZek oraz przezywam ch niepowodzeń; (H. Spionek, 1973, s. 64)
Do pierwszej grupy czynników, które przyczyniają się do tego, że szkoła może
_ J>staesię pienvo^nv^iy^>^ugcńj^woju zalicza się przede wszystkim: f — nieprawidłowe warunki życia szkolnego (przeludnienie klas, złe warunki lokalowe itp.);
nic dostosowany do możliwości dziecka system wymagań, nieprawidłowy sposób ich realizacji;
— niekorzystne dla procesu jydęktyęęno-wychowawczego cechyjtąu-czycieia-wychowawcy.
Na nieprawidłowe zewnętrzne warunki Życia szkolnego, jako źródło zaburzeń zarówno fizycznego, jak i psychicznego rozwoju uczniów, od wielu lat zwracają uwagę przedstawiciele różnych dyscyplin naukowych. foytykują unieruchomienie uczniów w nie przystosowanych dla nich ławkach szkolnych, brak zajęć ruchowych w przerwach między lekcjami, złe oświetlenie, słabą wentylację pomieszczeń itp. Przyznać trzeba, że ostatnio wiele pod tvm względem zmienia się u nas na lepsze.
Natomiast w dalszym ciągu przedmiotem dyskusji i krytyki bywa styl pracy szkolnej i warunki realizacji szkolnych wymagań. Akcentowany jest powszechnie niekorzystny wpływ przeładowania programów szkolnych oraz
sztywnego^sposobu ich realizacji zarowno na postępy w nauce, jak i na kształtowanie Sie osobowości jiezalów. Znamienne pod tym względem są wypowiedzi uczestników VI Międzynarodowego Sympozjum Higieny i Medycyny Szkolnej, które odbyło się w Warszawie w 1972 roku (Chojecka, Zdankiewicz, 1975), grupując przedstawicieli 22 krajów europejskich. We wszystkich wystąpieniach przewijał się postulat uwzględniania indywidualnych właściwości dziecka przy egzekwowaniu wiadomości wyznaczonych przez