DSC00362 (10)

— zwiększone wriwia, > — zmniejszenie stężenia. 0 — bez zmian.

lab żółtaczki mechanicznej. Inne typowe zmiany we frakgach białkowych rozdzielanych elektroforetycznie oraz ich ewentualne przyczyny przedstawiono w tab. 3.1

W chorobach immunoproliferacyjnych w elektroforezie może pojawiać się ostro odgraniczone pasmo białka monoklonalnego (białko M), zaliczanego do paraprotein. Są to immunoglobuliny migrujące z szybkością frakcji y lub fł-globulinowęj. Białka monoklonalne występują w szpiczaku mnogim, zwykle równocześnie ze zwiększeniem stężenia białka całkowitego oraz w makro-globulinemii Waldenstróma. Niekiedy podobny obraz paraproteinemii obserwuje się w chorobach autoimmunologicznych, np. w reumatoidalnym zapaleniu stawów, w ciężkich chorobach zakaźnych oraz w marskości wątroby.

3.4.3.

Poszczególne białka surowicy krwi

Swoiste właściwości białek, zwłaszcza cechy immunologiczne, można wykorzystać do oznaczania stężenia poszczególnych białek surowicy. Współcześnie do tego celu stosuje się metody immunodyfuzji radialnej, metody nefelometryczne oparte na immunoprecypitacji, a w przypadku białek występujących w małych stężeniach, metody radioimmunologiczne lub enzymoimmunologiczne. Do białek indywidualnych, o uznanym znaczeniu diagnostycznym, należą wymienione niżej.

a,-Antytrypsyna. Jest to ważny inhibitor enzymów proteolitycznych, którego stężenie u ok. 90% populacji wynosi 1,5-3,2 g/1. Występujący u niektórych

-¹    -7 niedobór a,-antytrypsyny jest czynnikiem zagrożenia zapalą rf^^lośdą wątroby lub wczesnym rozwojem zmian rozedmowych J j £O^jf^_iniernej degradacji elementów łącznotkankowych pęcberzy-J^ju podobny mechanizm przypisywany jot rozedmie palaczy których dym tytoniowy może być czynnikiem inaktywującym uę. Zwiększone stężenie i,-antytrypsyny towarzyszy ostrym df^tfjP^biegaj^cym ze zwiększeniem frakcji a,-globulinowej.

jna Jest białkiem płodowym, występującym w dużym stężeniu _ff surowicy noworodków, z której znika w ciągu ok. 4 tygodni SfljO l^jyeb stężenie a-fetoproteiny wynosi poniżej 10 pg/l zwiększa się -s-rażnie w większości przypadków pierwotnego raka wątroby, l^iias¹ ? jo wątroby oraz w zarodkowym raku jądra i jajnika. Nieznacz-%^^rlUt3 „je stężenia a-fetoproteiny obserwuje się również w nienowo-' J*^^cfdhorobach wątroby oraz u kobiet w okresie ciąży.

_v,y''

—^J • t?v0 -i-    ,

k⁵*⁰ 1 i jest 2-3-krotnie większe u niemowląt i noworodkow. Zwięk-a₂-makroglobuliny obserwuje się w zespole nerczycowym, Cc*^s,¹-. Stroby, w cukrzycy oraz u kobiet w okresie ciąży. Zmniejszenie r⁵*- towarzyszy ciężkim postaciom niewydolności wątroby, zakażeniom

r ’ globulina. Jest białkiem wielkocząsteczkowym o właściwościach ; ujbitora endoproteaz. U ludzi dorosłych jej stężenie wynosi

procesom fibrynolitycznym

^nasilonym |__

C-reaktywne (CRP). Jest glikoproteiną, której stężenie w warunkach 8*5*° _cb nie przekracza 3 mg/L Umiarkowane zwiększenie stężenia r motkać w toczniu rumieniowatym układowym, w niektórych kolageno-Y^^colUis ulcerosa i u kobiet we wczesnym okresie ciąży. W ostrych ^ *j_acb septycznych i aseptycznych, w chorobie reumatycznej, w ostrym e zawału serca stężenie CRP może wielokrotnie przewyższać stężema I widłowe. Razem z orozomukoidem (kwaśna o^-glikoproteina) CRP jest .] ^_ny _na auły, ale nieswoisty wskaźnik diagnostyczny i prognostyczny I procesów zapalnych.

Ceruloplazmina. Jest miedzioproteiną występującą w surowicy krwi w stęże-I mach 150 - 450 mg/1. Największe znaczenie diagnostyczne ma zmniejszenie jej I stężenia, występujące w chorobie Wilsona. Zmniejszone stężenie występuje I; również w zespole nerczycowym oraz w następstwie głodzenia. Zwiększone I stężenie ceruloplazminy obserwuje się niekiedy w ostrych i przewlekłych i spaleniach, w ostrych chorobach wątroby oraz w uszkodzeniach tkankowych _; jako wyraz zwiększonego stężenia tzw. białek ostrej fazy. Nie ma on jednak większego znaczenia diagnostycznego.

Fibronektyna. Prawidłowe jej stężenie w osoczu wynosi 200-380 mg/1; jest składnikiem frakcji a₂-globulino wej. Jej stężeme zmniejsza się we wstrząsie, zakażeniach, stanach wykrzepiania wewnątrznaczyniowego oraz we wodzonych niedoborach fibronektyny. Zwiększenie stężenia obserwuje się * ostrych i przewlekłych zapaleniach wątroby, chorobach nowotworowych

i inpertyreozie. Diagnostyczna wartość oznaczeń fibronektyny nie jest jeszcze ustalona.