1148441939

10

rolnych systemem płatności obszarowych, dzięki czemu zwiększeniu uległy dochody rolników, bez konieczności nadmiernego podwyższania cen produktów rolnych dla konsumentów. Rezultatem tego było również zwiększenie możliwości akumulacji kapitału, a tym samym możliwości inwestycyjnych polskich rolników, które do momentu integracji były ograniczone, z uwagi na brak środków własnych. Z drugiej strony, instrumenty z drugiego filaru wspólnej polityki rolnej (PROW 2004-2006, PROW 2007-2013) wsparły na obszarach wiejskich przemiany o charakterze strukturalnym.

Kolejnym kierunkiem badań realizowanym w Katedrze Polityki Gospodarczej i Regionalnej były zjawiska zachodzące w ramach polityki strukturalnej, ze szczególnym uwzględnieniem polityki przekształceń własnościowych i polityki regionalnej.

Uwzględnienie wątku przekształceń własnościowych (prywatyzacji) w kontekście polityki strukturalnej wynikało z roli tego procesu w tworzeniu gospodarki rynkowej w Polsce. Stanowił on punkt wyjścia do wzrostu efektywności, ograniczał lub eliminował uznaniowe subsydiowanie przedsiębiorstw, sprzyjał restrukturyzacji w sektorach, w których było to niezbędne. Elementy te komponowały się więc z podstawowym zadaniem polityki strukturalnej, którym są działania na rzecz realokacji zasobów w celu efektywniejszego ich zastosowania. Co więcej, proces prywatyzacji stanowił warunek integracji z UE przez budowę właściwie działającej gospodarki rynkowej, która opiera się na funkcjonowaniu mechanizmu rynkowego i jest w stanie sprostać presji sił konkurencyjnych panujących wewnątrz ugrupowania.

Analizy podejmowane w ramach wspomnianego subobszaru polityki strukturalnej dotyczyły zarówno przekształceń własnościowych przedsiębiorstw państwowych, jak i komunalnych jednostek organizacyjnych. Na ich podstawie stwierdzono m.in. że o ile prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych była koniecznością, o tyle prywatyzację komunalnych jednostek organizacyjnych traktować należy jako alternatywę. Władze lokalne dzięki odpowiednim decyzjom konstruują taki system usług komunalnych, który w najpełniejszym stopniu zaspokaja potrzeby wspólnoty samorządowej oraz przedsiębiorców - w takim ujęciu prywatyzacja jest jednym z wielu rozwiązań. Podkreślenia wymaga fakt, że decyzja o przekazaniu podmiotom prywatnym praw własności do majątku komunalnego powinna być podjęta po przeprowadzeniu wnikliwych analiz i prognoz, szczególnie ostrożnie i selektywnie. Dzieje się tak dlatego, że prywatyzacja majątkowa oznacza pozbywanie się majątku, który (być może) mógłby być wykorzystany bardziej efektywnie w inny sposób. Poza tym w sferze gospodarki komunalnej istnieją dziedziny, w których gmina pragnie zachować istotny wpływ lub nawet pewną dyspozycyjność, opartą na zależnościach personalnych lub kapitałowych. Słuszne wydaje się zatem twierdzenie, że komunalne jednostki organizacyjne powinny być prywatyzowane jedynie wówczas, gdy dotychczasowe rozwiązanie jest nieefektywne w sensie Pareto, a przeprowadzone analizy kosztów i korzyści wykazały, że to właśnie przekształcenia własnościowe będą narzędziem potencjalnej poprawy.

Kolejnym analizowanym kierunkiem polityki strukturalnej była polityka regionalna, która obecnie traktowana jest jako integralna część polityki rozwoju. Na przestrzeni ostatnich lat polityka ta ewoluowała od modelu opierającego się na odgórnie planowanych działaniach do modelu angażującego wszystkich aktorów regionalnej sceny społeczno-ekonomicznej, bazującego na endogenicznych potencjałach i opartego na doświadczeniach europejskiej polityki spójności.